Page 28 - Việt Nam Văn Hoá Sử Cương

châu Ung (ở tỉnh Quảng Đông và Quảng Tây). Nhà
Tốhg đem trọng binh đánh lại, nhưng kết quả vì bên
Tàu có nội biến (người Kim xâm lược) nên nhà Tống
chịu hòa.
Đến đời Trần, nhà Nguyên lấy có rằng vua Việt Nam
giúp Chiêm Thành đánh Toa Đô, và thác từ mượn
đường đi đánh Chiêm Thành mà sai Thoát Hoan tiến
binh xâm lược (1284). Quân Việt Nam bị thua nhiều
trận, nhưng nhờ các tưóng Trần Quốc Tuấn, Trần Nhật
Duật, Phạm Ngũ Lão hết sức cự địch mà rốt cuộc quân
Nguyên phải thua và nhà Nguyên phải giảng hòa
(1288).
Năm 1407 nhà Minh nhân việc Hồ Quí Ly soán vị,
mượn cớ khôi phục nhà Trần mà đem binh xâm lược
Việt Nam, bắt Hồ Quí Ly và Hồ Hán Thương và chiếm
cứ nước ta. Nhò Lê Lợi chiến đấu trong mười năm
(1418-1427) nước ta mới khỏi cái họa nội thuộc. Song
người Tàu vẫn chưa chịu bỏ hẳn cái dã tâm chinh phục,
nên đến khi Tây Sơn lấy đất Bắc Hà, vua Lê Chiêu
Thốhg chạy trốn và cầu cứu với vua Càn Long nhà
Thanh, thì vua Thanh sai Tôn Sĩ Nghị đem quân sang
đánh chiếm Thăng Long. Vua Quang Trung (Nguyễn
Huệ) nghe tin ấy bèn tự Thuận Hóa thống lĩnh thủy bộ
đại binh ra đánh quân Thanh (1789). Tôn Sĩ Nghị bại
trận phải chạy, thế là nước ta khỏi được ách nội thuộc.
Từ đó các vua nưóc ta vẫn thụ phong ở nước Tàu như
các đời trưốc, cho đến khi nước Pháp lấy đất Nam Việt
và lập cuộc bảo hộ ở Trung Việt và Bắc Việt thì nước
Tàu mói hết ngấp nghé đến đất nước ta mà tự xưa họ
vẫn xem là phiên quốc.

30