Page 30 - Việt Nam Văn Hoá Sử Cương

theo ngưòi Việt Nam để phủ dụ dân họ. Vì thê người
Chiêm Thành một phần thì đồng hóa theo người Việt
Nam, một phần thì bị người Việt Nam lấn lưót mà tiêu
mòn dần.
Nước Chiêm Thành đã mất hẳn, chúa Nguyễn lại
xâm chiếm đất đai của nước Chân Lạp. Nguyên nưóc
này ở vào miền trung châu sông Khung, ruộng đất
nhiều và tốt, mà nước Việt Nam thì thường hay mất
mùa, nhân dân phải nạn đói khổ luôn luôn. Lại thêm
cái khổ vì chiến tranh (Nguyễn Trịnh phân tranh) càng
giục người ta bỏ xứ mà đi, nhiều người rủ nhau vào
khẩn đất làm ruộng ở miền Mô Xoài; (Bà Rịa) và Đồng
Nai (nay thuộc hạt Biên Hòa). Năm 1658 chúa Hiền
Vương can thiệp vào việc nội biến nưóc Chân Lạp, bắt
được vua Nặc Ong Chân khiến phải triều cống và buộc
nhường đất Mô Xoài và Đồng Nai. Hiền Vương lại cho
những người Minh không chịu làm tôi nhà Thanh mà bỏ
trôn sang Việt Nam vào khai khẩn đất Đông Phô" là
đông bộ Nam Việt ngày nay. Năm 1698, chúa Nguyễn
Phúc Chu đặt quan kinh lược ở Chân Lạp và chia đất
Đông Phô" ra làm dinh Trấn Biên (Biên Hòa) và dinh
Phiên Trấn (Gia Định) rồi chiêu mộ lưu dân tự Hoành
Sơn trở vào để lập thêm thôn xã mà khai khẩn ruộng
đất. Những người khách ở Trấn Biên thì lập thành xã
Thanh Hà, những người khách ở Phiên Trấn thì lập
thành xã Minh Hương.
Bấy giờ một người Quảng Đông là Mạc Cửu cũng vì
không chịu thần phục nhà Thanh mà bỏ sang đất Sài
Mạt nước Chân Lạp là nơi có nhiều người các nước đến
buôn bán. Mạc Cửu mở sòng đánh bạc và bỏ tiền chiêu

32