Page 25 - Việt Nam Văn Hoá Sử Cương

Chiêm Thành vì họ vẫn hay quấy nhiễu biên thuỳ,
chiếm được thành Phật Thệ, lấy voi ngựa của cải và bắt
5.000 người đem về cho khai khẩn đất hoang ở miền
Nghệ An. Năm 1069 vua Lý Thánh Tôn cũng đại thắng
Chiêm Thành, phá huỷ kinh đô, và bắt vua Chiêm phải
cắt đất ba châu Địa Lý, Bô" Chính (phủ Quảng Trạch,
huyện Bô" Trạch, tỉnh Quảng Bình) và Ma Linh (bắc bộ
tỉnh Quảng Trị) rồi cho ngưòi Việt Nam vào khai khẩn
các châu ấy. Năm 1252 Chiêm Thành lại bị quân vua
Thái Tôn nhà Trần đánh và bắt được vua cùng quân
dân rất nhiều. Chưa được bao lâu thì nhà Nguyên (Tàu)
lại sai Toa Đô đem hải quân đến vấn tội Chiêm Thành
không chịu triều cống. Quân Chiêm thua nhiều trận,
vua phải trôn vào rừng, nhưng rô"t cuộc Toa Đô cũng
không chinh phục nổi, mà lại bị tổn hại rất nhiều, nên
phải rút quân về.
Năm 1306 vua Chiêm Thành là Chê" Mân cắt hai
châu o và Ri cho vua Trần Anh Tôn để làm lễ cưới
Huyền Trân công chúa. Vua Trần đổi hai châu ấy làm
Thuận Châu và Hóa Châu (đất Thừa Thiên ngày nay)
và sai Đoàn Nhữ Hài vào kinh lý và đặt quan cai trị. Vì
con Chê Mân là Chê Chí muôn thu phục hai châu bị cắt
đó nên hay xâm nhiễu biên giói, vua Trần Anh Tôn bèn
sai quân đi đánh, bắt được Chê" Chí đem về nước và bắt
Chiêm Thành thần phục (1312). Nhưng được ít lâu ở
Chiêm Thành có một vị vua anh hùng lên ngôi quyết chí
rửa thù cho nước, nên hết sức chỉnh đốh binh bị để đánh
Việt Nam. Từ 1361 đến 1383 Chê" Bồng Nga nhân lúc
Việt Nam suy nhược, nhiều lần đem binh đánh phá và
tiến đánh Tháng Long đến ba lần. Bấy giò uy quyền

27