Page 24 - Việt Nam Văn Hoá Sử Cương

Trung Hoa. Trong cuộc nam tiến ấy người Việt Nam gặp
phải nước Chiêm Thành ở từ Hoành Sơn trở vào. Dân tộc
ấy rất hiếu chiến và dũng mãnh, nhưng họ không có tổ
chức kiên cố và kỷ luật nghiêm mật như người Việt Nam,
nên rốt cuộc họ phải lùi dần cho đến tiêu diệt.
Đốĩ với phương bắc thì sau cuộc bà Trưng khởi nghĩa,
còn có mấy cuộc khởi nghĩa khác (Triệu Àu, Lý Bôn,
Mai Hắc Đế) đều cố thoát ly vòng thông thuộc Trung
Hoa để tạo thành quốc gia độc lập. Năm 939, Ngô
Quyền đánh được quân Nam Hán, rồi lại tiếp đến cuộc
loạn Nhị Thập sứ quân, cho đến năm 968 Đinh Bộ Lĩnh
dẹp được loạn mối thống nhất cả dải đất gồm xứ Bắc
Việt và bắc bộ Trung Việt cho đến Hoành Sơn, đặt quốc
hiệu là Đại cồ Việt, đóng đô ở Hoa Lư.
Năm 980, Lê Hoàn cướp ngôi nhà Đinh lên làm vua,
lấy hiệu là Lê Đại Hành, đánh phá quân nhà Tống sang
xâm lược, rồi quay lại đánh Chiêm Thành, vì vua nưốc
ấy đã bắt giam sứ giả Việt Nam. Đại Hành thân chinh
chiếm đưỢc Địa Lý Châu (Phủ Quảng Ninh, tỉnh Quảng
Bình ngày nay, phá huỷ kinh đô (Yudrapura) ở miền
Trà Kiệu bây giờ, và bắt người lấy của đem về rất nhiều.
Chiêm Thành phải chịu triều công. Sau Đại Hành trả
châu Địa Lý lại, nhưng Chiêm Thành đã phải dời kinh
đô vào thành Phật Thệ (Vijaya) tức Bình Định bây giò.
Đó là cuộc thắng lợi lần thứ nhất của người Việt Nam
đốì với Chiêm Thành ở trên đường nam tiến‘^\
Năm 1044, vua Thái Tôn nhà Lý thân chinh đánh

Trưốc kia Chiêm Thành (gọi là nước Lâm Âp rồi đến nưốc Hoàn Vương)
có phạm cảnh Giao Châu nhiều lần, nhưng trong thời kỳ Nội thuộc thì họ
chỉ xung đột với quân sĩ Trung Quốc thôi.
26