Page 116 - Việt Nam Văn Hoá Sử Cương

Hiện nay chê độ nô tỳ như thê không còn nữa, song
các đầy tớ trai gái cũng không được pháp luật xem là
bình đẳng với lương dân.

Nhiệm vụ của gia đình

Gia đình là cơ sở của xã hội cho nên nhiệm vụ của gia
đình đốì với xã hội rất nặng nề. Trước pháp luật, người
gia trưởng phải chịu trách nhiệm về hết thảy hành vi
của người trong nhà. Người đàn anh cũng phải giám đôc
em út. Con em mà làm điều phi pháp thì phụ huynh vì
không cấm chê được chúng cũng bị hành phạt. Nếu
người gia trưởng phạm tội thì con cái bị bắt làm nô tỳ.
Một người phạm tội phản nước phản vua thì cả gia tộc
bị liên đới trách nhiệm, tức là hình tộc tru. Có khi trách
nhiệm khiến liên đến cả họ ngoại và họ vỢ, khi ấy là
hình tru di tam tộc.
Tuy nhiên cũng có khi pháp luật không đến nỗi hà
khắc vói gia đình như thế mà lại bảo hộ để duy trì gia
đình. Ví dụ người bị xử tử hình mà cha mẹ già quá 70
tuổi, hay cha mẹ tàn phế mà không có con khác nữa, thì
người ấy được tha tội ở nhà nuôi cha mẹ. Nếu tất cả anh
em một nhà đều bị án tử hình thì có một người được
miễn tội để nuôi cha mẹ, hay để lưu truyền gia thông.
Nếu người đàn ông bị tội lưu thì pháp luật bắt cả vỢ
chính vỢ hầu của người ấy phải đi theo để khỏi chia lìa
gia đìn’ Cha mẹ và con cháu người bị tội thì được tùy
ý . Sở dĩ I )háp luật thi những đặc ân ấy là cốt để gia đình
khỏi bị đ êu tàn.

18