Page 113 - Việt Nam Văn Hoá Sử Cương

bằng lòng ngưòi thừa tự thì cũng có quyền cho người ấy
về với cha mẹ sinh mà lập người khác.
Trong gia đình nưóc ta còn có lệ lập đích khác với lệ
lập tự. Khi vỢ chính không có con trai thì con trai đầu
của vỢ lẽ đưỢc lập làm đích tử, có đủ cả quyền lợi và
nghĩa vụ như con trưởng của vỢ chính. Khi cha chết rồi
thì người đích tử lên làm gia trưởng.
Sau hết ta còn có tục nuôi con nuôi, vô luận con trai
hay con gái. ơ trong gia đình con nuôi có khi cha mẹ
nuôi thương mà được xem như con đẻ, phải để tang cha
mẹ nuôi và được hưởng một phần nhỏ di sản. Nhưng
nhiều khi con nuôi chỉ là một thứ đày tó không công.
Một nhà muôn nuôi bao nhiêu con nuôi cũng được, pháp
luật không hạn chế. Con nuôi có thể là con trẻ vô thừa
nhận người ta đem về nhà nuôi làm phúc, có thể là con
anh em hay bè bạn vì tình thân mà xin về nuôi để thêm
thân, cũng có khi là con kẻ mắc nỢ, người ta nuôi để bắt
làm việc trừ nỢ, hay là con người nghèo khổ người ta
xuất tiền mua về để bắt làm việc nhà.
Vì sự nuôi con nuôi không có quan hệ gì đến tôn
thống cho nên pháp luật không hạn chế như việc lập tự.
Việc kế thừa di sản cũng lấy con trai làm chủ. Vì
quan niệm trọng nam khinh nữ, vì con gái không có
trách nhiệm tế tự tổ tiên, cho nên pháp luật không cho
họ có quyền kế thừa di sản. Thêm nữa, phần trách
nhiệm tê tự tô tiên và lưu truyền huyết thống thuộc về
con trưởng cho nên lẽ tất nhiên là chỉ người con trưởng
được hưởng di sản mà thôi. Nhưng pháp luật và phong
tục nước ta không giữ đúng theo nguyên lý ấy, mà cho
các con trai khác cũng như con gái đều có quyền cùng

115