Page 106 - Việt Nam Văn Hoá Sử Cương

Địa vị của đàn bà như thê cũng là cao hơn địa vị do
luân lý chỉ định nhiều, song nếu người quả phụ bỏ con
cái và gia đình chồng mà đi lấy chồng khác thì những
quyền kể trên tự nhiên mất hết. Người đàn bà tái giá
đôi vói gia đình chồng đã dứt hết quan hệ cho nên đối
vói con cái cũng không quan hệ gì nữa. Nếu con cái còn
nhỏ thì tài sản của chúng cùng việc nuôi dạy chúng có
người chú bác hay bà con gần của cha chúng trông nom.
Người con gái xuất giá là bỏ gia đình mình mà vào gia
đình chồng; người quả phụ tái giá là bỏ gia đình chồng
cũ mà vào gia đình chồng mối. Nhưng ở trong gia đình
chồng, người đàn bà vẫn có địa vị tương đương.
Cũng có nhiều khi, nếu gia đình không có con trai thì
người con gái trưởng được giữ của hương hỏa và thờ
phụng cha mẹ tổ tiên như con trai trưởng. Theo luật
Hồng Đức đời Lê và một đạo sắc chỉ đời Quang Thuận
(Lê Chiêu Tôn 1517), thì con gái trưởng ấy có đủ các
quan hệ nghĩa vụ về pháp luật và tôn giáo như một
người gia trưởng vậy. Ngày nay "khi người cha chết
không có người thừa tự con trai thì pháp luật và phong
tục cũng cho con gái được hưởng của hương hỏa để
phụng sự tổ tiên... Theo thực tế, nếu chỉ có con gái thì
các con gái vẫn được hưởng di sản và của hương hỏa,
duy khi nào không có con hầu thì mới nuôi con nuôi để
lập tự‘^^". Câu tục ngữ "Vô nam dụng nữ" ta thường
nghe lại làm chứng rõ rệt cho tập tục ấy.
Pháp luật lại trừng phạt những người thất kính vói
đàn bà. Theo luật Gia Long (điều 17 khoản 268) thì

Trần Văn Liên, Les institutions fidéimissaires en droit annamite.
108