Page 105 - Việt Nam Văn Hoá Sử Cương

nếu ỏ trong ba trường hỢp ấy mà bỏ vỢ, thì pháp luật
trừng phạt.
Gia dĩ pháp luật tuy cho phép chồng có quyền dùng
của cải của vợ mà vỢ không bao giò được kiện chồng,
nhưng theo phong tục thì chồng chỉ được quản lý của
ấy, nếu muốn cát nhượng thì phải có vỢ thuận tình. Nếu
chồng tự tiện bán tài sản của vỢ thì cha mẹ vỢ có thể
truy tô", cho nên những tài sản ấy mà vỢ không ký tên
hay điểm chỉ vào ván khế thì không ai dám mua. Theo
luân lý xưa thì chồng có quyền đem bán vỢ mà pháp
luật thì cấm chồng được được bán vỢ, bắt vỢ làm thuê,
hay là hạ vỢ chính xuống hàng vỢ hầu và đem vỢ hầu
lên hàng vỢ chính.
Pháp luật lại nhận cho người vỢ có địa vị tương đương
với chồng ỏ trong gia đình^^’, mà theo tục thường thì việc
quản lý gia sản không những là vỢ làm giúp chồng mà
lại chính vỢ tự đảm đương, cho nên không những người
ta gọi người chủ phụ là nội trỢ, mà lại thường gọi là nội
tướng.
N hất là khi chồng chết thì quyền của người chủ phụ
lại rõ rệt lắm. Luân lý buộc người đàn bà chết chồng
phải ở vậy với con, người nào đi lấy chồng khác là thất
tiêt. Theo nguyên lý thì người quả phụ ở vói con là phải
phụ thuộc theo con (tòng tử) nhưng theo sự thực thì bà
mẹ góa có quyền quản lý gia chính và có quyền giám đốc
con cái cũng như người cha khi còn sốhg. Nếu con
trưởng của bà là tộc trưởng mà còn nhỏ thì bà có quyền
thay con mà tế tự tô tiên, song khi hành lễ thường có
một người đàn ông trong họ (ông chú) giúp đỡ.

’ Thê giả tê' dã, nghĩa là: vỢ là ngang hàng với chồng.

107