Page 109 - Văn Hóa Ứng Xử Việt Nam Hiện Nay
P. 109
N guyên Thanh Tuấn
cũng rất sâu sắc. Nó khiến cho cái khoan thứ, rộng lượng
dễ được chấp nhận hơn và được thực thi bình đẳng hơn. Do
đó mà hạn chê được vẻ ban ơn, cao ngạo và làm cho sự
khoan hòa đạt được trạng thái cân bằng khá I)ền vững sau
hành vi khoan hồng, khoan thứ, độ lượng, bao dung.
Phật giáo vào Á Đông là nhờ đặc điểm điều hòa,
khoan hòa vốn rất sâu sắc ở mỗi nền văn hóa nơi đây.
Trong hệ thống lý luận của Phật giáo Á Đông, vừa bao
hàm tư tưởng Nho giáo, vừa dung hòa đạo Lão. Thí dụ
Phật giáo vào Nhật Bản đã hòa nhập với Shinto - Thần
Đạo bản địa, để trở thành một thứ quốic giáo không chính
thức, ở Việt Nam cũng vậy, Phật giáo hòa nhập với đạo
thờ cúng tổ tiên, để trở thành một tôn giáo chủ đạo.
ở Việt Nam cũng như tại các nước Ậ Đông khác, giới
hạn giữa các tông phái Phật giáo và giữa Nho, Phật, Lão
ngày một mơ hồ. Sự dung nạp, điều hòa về tư tưỏng thể
hiện rõ nhất ở nếp sống thường Nhật. Khi trẻ thì "xuất
chính", thực hành đạo đức Nho gia, khi có tuổi thì nhận ra
được cái Thiền của Phật, lúc về già thì muốn tiêu dao theo
Lão - Trang. Theo tinh thần này, người ta nói đến "Tam
giáo đồng nguyên" tức "ba đạo đều lớn" trong văn hóa ứng
xử của con người. Không chỉ trong đòi sống mỗi con người,
trong đời sốhg xã hội ở Việt Nam cũng thường nêu cao
truyền thống "đồng nguyên".
