Page 88 - Văn Hóa Tộc ười Khơ Mú

R vai không được kết hôn với các con gái của xính
Ôm nữa, mà chỉ lấy được con gái của xính Tmoong.
Cũng như thế, các con trai của xính Tm oong không
kết hôn được với các con gái thuộc xính R vai mà
chỉ kết hôn được với các con gái của xính Om hay
một xính bất kỳ nào khác.
Ó người Khơ-mú, hình thức hôn nhân "con cô
con cậu" vẫn còn phô biến, nhưng chỉ diễn ra đối
với những người con gái của chị em gái với bố.
Người Khơ-mú ưa thích các trường hỢp hôn nhân
giữa "con trai cô với con gái cậu". Từ cách gọi vỢ
chồng cậu và bô" mẹ vỢ bằng thuật ngữ "dộng êm,
m ạ êm" cho thấy khởi thủy của quan hệ hôn nhân ở
người Khơ-mú là hôn nhân "con cô - con cậu". Đây
là hình thức đầu tiên, ngăn cấm các cuộc hôn nhân
nội tộc. ớ giai đoạn phát triển nhất, hình thức hôn
nhân này cho phép những cuộc hôn nhân với ngưòi
con gái của anh em trai bên mẹ cũng như của chị
gái bên bô". Như vậy, hình thức hôn nhân "con cô -
con cậu" ở người Khơ-mú đã rơi vào giai đoạn tan
rã, tức chỉ cho phép kết hôn vối những người con
gái của chị em gái với bô".
Hình thức hôn nhân anh em chồng (levirat -
thuật ngữ khoa học chỉ quan hệ hôn nhân này) và
hôn nhân chị em vỢ (sororat - thuật ngữ khoa học
chỉ quan hệ hôn nhân này) cũng tồn tại phổ biến ở
người Khơ-mú. Điều này được phản ánh qua câu
tục ngữ: "Thrac con m ạ, căn brạ tai hem" (Lấy
trâu, lấy cả con lẫn mẹ, lấy vỢ lấy cả chị lẫn em).
Theo tục hôn nhân "anh em chồng", khi chồng chết,
anh em bên họ nhà chồng có thể lấy người vỢ góa

86