Page 90 - Văn Hóa Tộc ười Khơ Mú

thức gia đình lớn này tồn tại dưới dạng "gia đình
mở rộng", bao gồm cha mẹ đã già yếu, vài ba cặp vỢ
chồng của các con trai đã hoặc chưa có con. (Đôi
khi còn ó thêm các chàng rể trong thòi kỳ ở rể
trước khi cưới). Các thành viên ở chung trong một
ngôi nhà, làm chung trên một vài diện tích nương,
sản phẩm thu được đều là tài sản chung và tiêu
dùng chung cho cả gia đình.
Trong thực tế, những gia đình lớn đang tồn tại
hiện nay chỉ là hình thức quá độ, vì trước sau, các
cặp vỢ chồng trong đó sẽ lần lượt tách ra làm nhà
riêng, xây dựng kinh tế riêng. Những cặp vỢ chồng
mới tách ra từ một gia đình lớn vẫn duy trì những
mối quan hệ mật thiết về nhiều mặt trong cuộc
sống thường ngày. Theo tài liệu của Tiến sĩ Nguyễn
Đình Lộc - Đại học Sư phạm Vinh, có 10-15%
tổng số hộ trong các bản tập trung người Khơ-mú ở
Kỳ Sơn, Nghệ An duy trì theo chê độ gia đình
lớn gồm 3-4 thế hệ và là con cháu từ một ông - bà
sinh ra.

Gia đình lớn có tài sản chung, thu nhập chung
và phân chia sản phẩm lao động theo nguyên tắc
bình quân. Chủ gia đình đóng vai trò quyết định
trong mọi mặt đời sống, quán xuyến mọi hoạt động
sản xuất. Nếu chủ gia đình qua đòi hoặc già yếu,
người con trai cả sẽ thay thế và điều hành các công
việc. Tuy vậy, trong nhiều trường hợp, quan hệ
giữa chủ nhà (chồng) và vỢ tương đối bình đẳng.
Thông thường gia đình lớn tan vỡ khi số lượng
thành viên trong đó trở nên quá đông, việc tổ chức
sản xuất gặp nhiều trở ngại, chỗ ở cho các cặp vỢ

88