Page 80 - Văn Hóa Tộc ười Khơ Mú

- Xưng ra rơ là ngưòi chuyên xem bói. Thầy bói
thường theo hai cách: bói áo (bằng áo của người bị
ô"m, bệnh tật) và bói que để xem ma nào đòi ăn gì
sau đó người có nhu cầu xem bói về sắm lễ vật và
mời thầy đến nhà cúng.
- C hau chăn nên là thầy cúng ma bản, chủ trì lễ
cúng bản hàng năm.
- C hau chăn đéc đ a là thầy cúng thần nước,
nhất là khi có hạn hán kéo dài.
Nhìn chung bộ máy tự quản truyền thống tại
các bản của người Khơ-mú cho đến nay vẫn tồn tại
và hoạt động có hiệu quả trong việc đế làng bản
được bình yên, hòa thuận. Sự đoàn kết, nhất trí
trong cộng đồng và uy tín của người đứng đầu bản
luôn đảm bảo cho sự vận hành của bộ máy tự quản
này. 0 đây, tính dân chủ, sự tuân theo luật tục kết
hợp giữa lý với tình để hòa giải các công việc trong
bản luôn là phương châm trong hoạt động của thiết
chê tự quản.

Lệ tục của bản
Nhằm duy trì nếp sống tự quản, mỗi bản đều tự
đề ra những lệ tục (quy ưốc) chung. Mặc dù chưa
phải là luật thành văn, nhưng nó được truyền từ
thê hệ này sang thế hệ khác, và được mọi người
trong cộng đồng tự giác chấp hành. Nhìn chung lệ
tục của bản thường liên quan đến những điểm
chính sau đây:
- Liên quan đến đ ất đ a i - Lệ tục định rằng ai
muôn chiếm hữu một khoảnh đất rừng nào đó để
làm nương, phải cắm the le (tấm đan hình mắt cáo)

78