Page 79 - Văn Hóa Tộc ười Khơ Mú

Mọi sự tranh chấp về đất đai, nguồn nước, lâm -
thô sản đều phải do già bản giải quyết. Già bản là
những người có tiếng nói quyết định trong việc di
dời làng đến nơi khác nếu làng cũ bị hỏa hoạn, dịch
bệnh, mất mùa... Có thể nói, già bản là những
người am hiểu nhất về phong tục - tập quán, về
kinh nghiệm sản xuất, về đốĩ nhân xử thế của cá
nhân và cả cộng đồng. Chính vì thê mà trong nhiều
công việc của bản, trưởng bản thường phải hỏi ý
kiến của các già bản.
Ngoài ra, trong các bản của người Khơ-mú
trước đây còn có một sô" người làm nghề tôn giáo,
cúng bói. Đây là những người đóng vai trò quan
trọng trong đòi sốhg tinh thần của cộng đồng, thay
mặt cho cộng đồng "liên lạc" với thế giới "thần
linh", cúng chữa bệnh cho người ốm bằng hình thức
bốc thuốc kết hỢp với phù phép, trừ "tà ma". Người
Khơ-mú phân biệt những người làm nghề tôn giáo
theo nhiều thứ bậc, với các tên gọi riêng và chủ trì
các nghi lễ khác nhau.
- Mo một, mo m ôn là tên gọi theo người Thái để
chỉ những người thầy thuốc chữa bệnh kết hỢp vối
phù phép. Hàng năm, sau vụ thu hoạch, mo một -
mo môn chủ trì lễ cúng khàu khù a (rang lúa) tại
một ngôi nhà nhỏ dựng cạnh bò suốỉ gọi là sà. Đây
là lễ cúng dâng vật phẩm để tạ ơn tổ sư nghề
nghiệp của mo môn và những người đã được ông
chữa bệnh. Mo một - mo môn còn có bàn thờ tổ sư
nghề nghiệp treo trên vách nhà. Hàng tháng, mo
một - mo môn thường thắp nến, rót rượu, cúng mời
tổ sư nghề nghiệp gọi là ca thôm, ca tha.

77