Page 38 - Văn Hóa Tộc ười Khơ Mú

NÔNG LỊCH CỔ TRUYỀN
Quá trình canh tác nương rẫy thường được định
theo chu kỳ khởi đầu từ khi chọn đất, phát cây,
đốt, tra hạt chăm sóc, bảo vệ và thu hoạch. Quá
trình đó phụ thuộc vào điều kiện thời tiết của từng
địa phương. Với kinh nghiệm truyền từ đòi này
sang đời khác người Khơ-mú đã nắm được quy
luật của thòi tiết và làm lịch riêng cho tộc người
mình thích ứng với canh tác nương rẫy. Lịch của
người Khơ-mú không theo hệ thông dương lịch mà
theo hệ thống âm lịch nhưng cách tính tháng
lại sớm hơn âm lịch 2 tháng và muộn hơn cách
tính tháng của người Thái 4 tháng. Tháng ba lịch
Khơ-mú là tháng giêng âm lịch, hay tháng 1,
tháng 2 dương lịch.
Công việc nhà nông của một năm, tức một mùa
rẫy đưỢc xã hội cổ truyền Khơ-mú quy vào 12
tháng âm lịch như sau:
- Tháng Giêng: nghỉ ngơi, làm vườn và gieo ngô
tết (mỗi nhà gieo độ một bát), ăn tết cúng ma nhà
làm nhà hoặc sửa sang nhà cửa.
- Tháng H ai: nghỉ ngơi, làm vườn, làm nhà
hoặc sửa sang nhà cửa, phát nương hay làm cỏ
nương cũ.
- Tháng B a : bắt đầu làm nương: tìm đất, phát
nương, đốt nương ngô.
- Tháng Tư: tiếp tục làm nương ngô, gieo hạt.
Khi chim "tà" kêu nếu chưa gieo hạt xong thì coi
như bỏ vì họ tin rằng sẽ không được ăn. Đốt nương,
dọn nương lúa sốm.

36