Page 40 - Văn Hóa Tộc ười Khơ Mú

Đồng bào cũng đã tích lũy được một sô" kinh
nghiệm trong việc chọn giông trâu, bò, như con vật
nuôi phải có chân to, dáng cao, cổ lốn và ngắn...
Ngoài ra, người ta xem sừng, khoáy, khấu đuôi của
con vật để đánh giá tốt hay xấu, dễ nuôi hay
không. Cho đến những thập niên cuối của thế kỷ
XX, ở nhiều nơi, đa sô" đồng bào vẫn chưa có tập
quán làm chuồng trại để chăn nuôi mà chỉ buộc
nhốt dưới gầm sàn nhà ở và điều này đã gây mất
vệ sinh nơi cư trú. Sau nhiều cuộc vận động của
chính quyền địa phương, ngày nay, nhiều bản làng
đã làm chuồng trại ra xa nhà ở. Ban ngày, trâu - bò
đưỢc thả rông vào rừng, tô"i mới lùa về. Đàn gia
cầm hàng ngày được ăn hai bữa: sáng và tối. Trâu,
bò thường được chủ cho ăn muôi, chữa trị bằng lá
thuổic ngoài rừng khi có bệnh dịch. LỢn, gà được
nuôi phổ biến ở các gia đình. Đây là những vật
nuôi quan trọng dùng vào các dịp hiếu hỷ, lễ tết
cũng như làm nhà mới. Chó là vật nuôi để giữ nhà,
dùng khi đi săn bắn hay đi nương. Nhiều năm gần
đây một sô" nơi đã phát triển nuôi dê đàn.
Việc chăn nuôi ở người Khơ-mú vẫn chỉ là nghề
phụ, bổ trỢ cho nông nghiệp, chưa tách khỏi trồng
trọt. Hoạt động chăn nuôi mới chỉ phát triển ở
phạm vi các gia đình và chủ yếu là nhằm tự túc, tự
cấp là chính. Chán nuôi thành đàn chưa phô biến.
Rõ ràng phương thức chăn nuôi ở đây chủ yếu là
nửa thả rông, nửa chăm sóc. Trong chăn nuôi cũng
có sự phân công lao động theo giới: các loại gia súc
lớn chủ yếu do nam giói và trẻ em đảm nhận còn
gia cầm chủ yếu do phụ nữ chăm sóc. Do ít chú ý

38