Page 112 - Văn Hóa Tộc ười Khơ Mú

liền với từng tên dòng họ nhằm giải thích tại sao
lại coi động - thực vật đó trùng tên vói dòng họ
mình, và khi thò cúng, người ta thường dẫn lại sự
tích của vật tổ.
Hàng năm, trong dịp cúng ma bản, mỗi gia
đình thuộc mỗi dòng họ thưòng tô chức một nghi lễ
thông nhất, không giông với nghi lễ của các gia
đình thuộc dòng họ khác. Trong nghi lễ này, lễ tiết
chủ yếu là lặp lại động tác của vật tổ với ý nghĩa tự
coi mình là hổ, là chim, là rau dớng...
ở họ R vai (họ hổ), đang đêm, chủ nhà thức dậy
đun nước sôi chuẩn bị mô lợn. Khi nước đã sôi,
người ta xuông gầm sàn bắt lợn đưa qua cửa sổ lên
nhà mổ thịt. Cạo lông xong, cả nhà thức dậy... Họ
di chuyển bằng cách không chỉ dùng hai chân để đi
mà còn dùng cả hai tay để bò, dùng mồm ngoạm để
kéo Iđn như hổ tha. Khi kéo đến bếp thò tổ tiên chủ
nhà khấn mòi bô" mẹ, tổ tiên, sau đó cắt lấy ít thịt
lỢn, bôi ít tiết vào ông bếp và quệt tiết vào cả đầu
gôl từng ngưòi. Thịt lợn được thái thành miếng,
nấu chín để cả nhà cùng ăn. Trong khi ăn, không
ai đưỢc cười nói. Ăn xong chủ nhà cắm với chiếc
đóm với ít xương và lông lợn vào vách gần cửa
buồng ma nhà.
Họ Ôm bắt chước con chim ôm chao mình xuống
chỗ ông bếp. Họ Tvạ (rau dớng) lại cùng cả nhà đi
bắt cá, sau đó đem về, gói rau dớng cùng cá vùi vào
tro bếp. Cá chín, đem cúng ma nhà rồi mới ăn.
Người Khơ-mú quan niệm khi chết, người ta sẽ
về thế giới ma cuội ptê cùng với những thân thích,

110