Page 109 - Văn Hóa Tộc ười Khơ Mú

Trong thòi gian cúng và ba ngày hôm sau, người lạ
không được vào bản. Dân bản nghỉ ngđi không lao
động sản xuất, không ra khỏi bản, không gánh
nước, giã gạo vối ý nghĩa tôn trọng sự có mặt của
các ma phù hộ cho dân bản. ó nhiều nơi, lễ cúng
bản được tổ chức 2 lần: trước khi gieo hạt và trước
khi thu hoạch lúa nương.

Thờ cúng tổ tiên (hrôi tà dạ)
Khác với nhiều tộc người, khái niệm về tổ tiên ở
người Khơ-mú rất sơ khai. Vì thế, tổ tiên ỏ đây
được hiểu như là "ma nhà" của họ. Người ta cho
rằng con cháu sông yên ổn, mùa màng bội thu là
nhờ ở linh hồn của tổ tiên phù hộ. Theo họ, ma nhà
(hrôi gang) là linh hồn bô" mẹ đã mất, là người đại
diện trực tiếp cho tô tiên, tác động và chi phốĩ toàn
bộ sinh hoạt của con cháu.
Nơi thồ ma nhà của người Khơ-mú được dựng ở
cạnh bếp lửa. Bàn thò là một cái mâm đan bằng
phên nứa treo sát vách, phía dưới tấm phên nứa ấy
có các nắm xôi được cắm vào que nứa. Khi cúng ma
nhà, chủ nhà đặt vò rượu cần sát với cột trụ, bỏ các
nắm xôi cũ, thay vào đó các nắm xôi mới. Nếu mổ
lợn hay gà, người ta treo sọt xương vào chỗ giàn
phên. Cúng xong, đặt các nắm xôi lên phên và bôi
huyết lợn vào chỗ bàn thò.
0 người Khơ-mú, ma tổ tiên từ thê hệ ông bà,
cụ, kỵ trở lên không được thò mà phải đi lang
thang để cuổi cùng đầu thai vào con cháu. Họ giải
thích vì thế người thân đã khuất giổhg với con
cháu ở khuôn mặt và tính tình. Tổ tiên vốn đươc

107