Page 106 - Văn Hóa Tộc ười Khơ Mú

quyền ma đất còn có ma nương (hrôi hrê), ma rừng
(hrôi bri), ma bản (hrôi cung)... Người Khơ-mú
quan niệm tròi và đất là một khối thông nhất
nhưng lại là hai lực lượng đối lập giống như âm -
dương trong quan niệm của người Việt. Ma đát vừa
được hiểu là loại ma chung chung, vừa được hiểu là
ma cụ thê cai quản từng địa phương giông như
khái niệm thổ thần ở người Việt vậy.
Loại ma thứ ba là p rư dồng (ma thuồng luồng)
tượng trưng cho quyền lực của nước hav các sông
suối cụ thể. Người Khơ-mú tin ở những bề mặt
nước lớn thường có một con vật "huyền thoại", mào
ngũ sắc, có bốh chân, mình có vẩy hình rắn. Con
vật này chính là thuồng luồng có chức năng làm
ma mưa.
Loại ma thứ tư là rvai (con hổ) tượng trưng cho
"tinh" của loài hổ, ma chúa tể của rừng núi cai
quản tinh linh của muông thú.
Đó là bốn siêu linh mang điều lành mà trong
bất cứ dịp cúng nào cũng được người Khơ-mú nhắc
đến. Bốn siêu linh này cũng như hrôi yưang (ma
trời) và hrôỉ tà d ạ (ma tô tiên) đôi khi do giận dữ có
thể gây tai họa để trừng phạt con người. Nhưng
nếu đã được thờ cúng chu đáo song vẫn còn gây tai
họa, con người có thể trừng phạt bằng cách mắng
mỏ "bỏ đói". Hrôi tà d ạ (ma tổ tiên) ở người Khơ-mú
tượng trưng cho ma của thị tộc, của dòng họ, là hồn
của người sinh ra dòng họ.
Bên cạnh những loại ma mang điều lành, người
Khơ-mú còn cho rằng có nhiều loại ma mang điều

104