Page 74 - Tuổi Trẻ Hoàng Văn Thụ

Nên xƣởng rồi, “kỹ sƣ” Sơn lại muốn sáng chế ra cái máy xay xát gạo. Ở Long Châu chƣa

có máy xay xát bao giờ. Một lần, Sơn trông thấy tờ tranh quảng cáo nhà máy xay xát gạo trên
Nam Ninh chạy dầu ma-dút có vẽ cái phễu máy đƣơng tuôn thóc nhƣ mƣa. Sơn bảo: ta làm cái

máy này đƣợc. Mọi ngƣời đều tin Sơn, cứ mày mò máy nào cùng làm dƣợc.
Thế rồi, lại cùng nhau nhƣ con chim tha mồi, mỗi hôm kiếm về một mảnh sắt, cái ốc, cái trụ,

một bộ phận hỏng ở cái đồng hồ, cái xe bò, cái xe đạp của ai đó, rồi gò, rồi hàn, rồi cƣa, lắp... rồi
đánh vòng bi, rồi thử... Mấy lần thử, chƣa ăn thua, nhƣng đã nên hình cái máy xay xát có phễu

loe lên hẳn hoi. Trông hay đáo để. Cái máy gì Sơn cũng làm đƣợc thật. Nhiều ngƣời ra chợ kéo

đến, xem lúc bỏ thóc vào thì cái máy làm thế nào. Nếu có đƣợc cái máy phát điện, chỉ mƣời ki-
lô-oát thôi, chắc máy đã ầm ầm.

Chi đƣợc anh em ráp sẵn vào đứng trông cái máy xay xát sắp ra đời. Cả ngày, Chi cặm cụi.

Ừ, nếu đƣợc cái máy phát điện, máy xay xát gạo chạy đƣợc chắc xƣởng Nam Hƣng rầm rộ hẳn
lên.

Lại cái máy phát điện, lại một ao ƣớc mới. Biết tầm nã cái máy phát điện này ở đâu?
Giữa lúc ấy, có tin đồn cánh quân phiệt bên Quảng Tây sắp xuống đánh cánh quân phiệt

Quảng Đông. Thế nào cũng có quân quan qua Long Châu, nhƣng không biết bên nào sẽ tràn qua.
Cảnh loạn lạc, ngƣời chết nhƣ rạ khắp nơi lại sắp đến. Nhiều ngƣời Long Châu đã gồng gánh

chạy trốn sang Lạng Sơn. Nhà giàu thì lật đật ra Ngô Châu xuống thuyền hay đi ca-nô lên Nam

Ninh. Phải thuê hàng trăm bạc mới đƣợc một chuyến thuyền. Vô phúc mà có khi thuê nhầm phải
thuyền cƣớp. Chẳng phải kẻ cƣớp mà lính huyện mang súng đi việc công cũng có thể thành kẻ

cƣớp chốc lát. Cƣớp nổi khắp, chia đi chặn của từng quãng đƣờng, quãng sông. Ai có việc phải
ra ngoài thành mà còn vẹn toàn về phải đốt vàng hƣơng hú vía.

Bùi lo lắng bàn:
- Tình hình thế này, ta phải dọn lên Nam Ninh. Mà phải lên Nam Ninh thì mới tìm đƣợc mô-

tơ lắp máy xay xát chứ ở Long Châu thì đào đâu ra mô tơ.

Đêm ấy, mọi ngƣời bàn tính đến khuya cũng không ngã ngũ. Trong im vắng, thỉnh thoảng,
tiếng súng, tiếng mõ nổi phía làng bên sông, bóng tối lại rợn lên. Tƣởng loạn đã kề cửa! Cứ vài

năm, Long Châu lại trải một tao loạn.

Bùi hay kể lại, những chuyện thảm khốc của Long Châu tám năm trƣớc, hồi bọn quân phiệt
kéo quân đánh nhau quanh Long Châu. Bây giờ Long Châu lại sắp trở lại thảm khốc ấy.