Page 69 - Truy Tìm Căn Nguyên Tăng Trường

đã không như vậy. Cố gắng tăng trưởng chỉ bằng nguồn vốn vật chất lại là một
phương thuốc tiên vô bổ khác.

Đây vẫn chưa phải là hồi kết của câu chuyện, vì người ta còn cố áp dụng mô hình của
Solow cho các nước nhiệt đới bằng cách nâng cao học vấn cho người lao động – tức,

vốn con người. Một nhóm các học giả mới còn tuyên bố rằng, khi tính đến giáo dục và

tiết kiệm, các nước nghèo quả đã tăng trưởng nhanh hơn các nước giàu. Để thấy liệu
giáo dục có phải là thần dược cho tăng trưởng không, chúng ta hãy sang chương kế
tiếp.

Chuyển đoạn: Những thân ngô khô

Albert và Mercegrace Barthelemy và những đứa con của họ: Detanie, Mercenise,
Amors, Indianise, và Alfese sống ở La Brousse, Haiiti. Trong 20 năm, ngôi nhà của

họ vẫn chưa một lần được sửa sang, gia cố: các bức tường đất hiện giờ đã mục nát;
nền nhà bằng đất, căn phòng duy nhất được ngăn thành từng gian bằng một tấm rèm;

và mái tranh rất có thể sẽ sập xuống trong cơn mưa nặng hạt sắp tới.
Năm ngoái, một cô con gái của họ “đã bị đau ở ngực” và chết. Chị Mercegrace, 49

tuổi, không biết căn bệnh gì đã cướp đi con mình, cũng như không hề biết căn bệnh
mà cô con gái tàn tật Alfese, 8 tuổi, mắc phải là bại liệt. Indianise, 14 tuổi, thì bị cả

câm lẫn điếc.
Albert, 50 tuổi, làm công nhân làm đường nối làng của họ với một ngôi làng khác.

Albert đã mắc nợ vì lo ma chay cho con gái mình năm ngoái. Lãi suất là 50%.
Mercenise, 20 tuổi, đang chờ làm đám cưới với người chồng đã đính hôn, nhưng họ

không có tiền để mua của hồi môn hay tổ chức đám cưới.
Buổi sáng, Amors, 17 tuổi, thường đi thăm những thân ngô khô trong vườn, nguồn

lương thực chính của cả nhà, để tìm những bắp có thể ăn được. Hôm nay, nó tìm thấy
một bắp ngô và một khúc mía. Mercenise nhóm lửa, nướng ngô và chia làm sáu phần.

Sau đó mỗi người mút một mẩu mía.
Amors đi đến trường để lấy sổ liên lạc cuối năm. Trường ở bên kia rặng núi, mất một

giờ đi bộ mới tới nơi. Indianise đem theo hai cái can và con lừa ra suối lấy nước.

Khi màn đêm buông xuống, cả nhà đi ngủ. Albert xem cuốn sổ liên lạc của cậu con
trai dưới ánh sáng leo lét của một chút dầu được châm trong bình sữa. Phải mất hai
năm nữa, Amors mới học xong tiểu học. Đã 17 tuổi, nhưng khó khăn lắm nó mới biết

đọc và viết. Có thể, trong những năm tới, Albert sẽ không thể trả nổi học phí cho

69