Page 67 - Truy Tìm Căn Nguyên Tăng Trường

khác là Gambia và Nhật Bản đều tăng nguồn vốn bình quân người lao động thêm hơn
500% trong giai đoạn 1960-1985. Kết quả là, ở Gambia, năng suất lao động tăng 2%

trong giai đoạn 1960-1985, trong khi ở Nhật năng suất tăng 260% trong cùng thời kỳ.
Đây là hai trong số những ví dụ điển hình nhất mà người ta có thể kể ra, nhưng kết

quả thu được đúng cho toàn bộ: độ biến thiên của tăng trưởng vốn chỉ lý giải được rất

ít độ biến thiên của mức tăng năng suất. (Có thể đầu tư vào vốn đã bị tính toán sai bởi
không phải tất cả đều được “đầu tư” vào máy móc sản xuất. Tuy nhiên, tôi vẫn tin
rằng hình thức đầu tư này không phải là chìa khóa của tăng trưởng).

Thêm một ví dụ nữa về sự thất bại của tăng trưởng dựa vào vốn là Tanzania. Số vốn

bình quân người lao động được đổ vào ngành công nghiệp chế tạo ở Tanzania tăng
8% mỗi năm trong giai đoạn 1976-1990, nhưng năng suất lao động của ngành này

giảm 3,4% hàng năm trong cùng thời kỳ. Đây là một chi tiết đáng lưu ý bởi thông
thường, máy móc sản xuất và các bí quyết công nghệ được mua bán rộng rãi trên thị

trường quốc tế, do vậy mối quan hệ giữa các yếu tố đầu vào và đầu ra trong ngành
công nghiệp chế tạo giữa các nước không thể quá khác biệt.

Thứ ba là, nếu tích luỹ vốn đúng là chìa khóa tăng trưởng, mức tăng trưởng ở Đông Á
có lẽ đã khác. Như chúng ta đã biết, tỷ suất lợi nhuận trên vốn đầu tư ban đầu phải cao

nếu việc tích luỹ vốn trong quá trình chuyển đổi là động lực của tăng trưởng. Tích luỹ
vốn sẽ dẫn tới hiện tượng lợi nhuận giảm dần; hay nói cách khác, tỷ suất lợi nhuận

trên vốn, trên lý thuyết, phải giảm. Một công trình nghiên cứu năm 1997 cho thấy tỷ
suất lợi nhuận trên vốn ở Singapore đã tăng theo thời gian. Nghiên cứu này kết luận

tiến bộ khoa học công nghệ đóng vai trò thiết yếu đối với mức tăng năng suất lao
động cao của Singapore. Tác giả của nghiên cứu này cũng rút ra những kết luận tương

tự đối với ba nước còn lại trong nhóm bốn nước.
Kết luận

Trong thập niên 1970, WB đã rót ngân sách vào Nhà máy Giày Morogoro ở Tanzania.
Nhà máy này có nhân lực, máy móc, và công nghệ chế tạo giày hiện đại nhất. Nhà

máy có mọi thứ – trừ giày. Morogoro chưa bao giờ sản xuất được quá 4% công suất.

Nhà máy có kế hoạch sẽ cung cấp cho toàn bộ thị trường giày của Tanzania và sau đó
xuất khẩu 3/4 của 4 triệu đôi giày (sản lượng dự kiến) sang châu Âu, nhưng nó đã
không xuất khẩu được một chiếc giày nào. Với những bức tường bằng nhôm nhưng

lại không có hệ thống thông gió, rõ ràng thiết kế của nhà máy không phù hợp với khí

67