Page 278 - Truy Tìm Căn Nguyên Tăng Trường

CHƯƠNG 14. Kết luận
Cái nhìn từ Lahore

Tôi thương nhớ đất nước
Mà tôi chưa đặt chân đến bao giờ.

– Dân ca Mỹ

Tôi lại đến Lahore, thủ phủ của tỉnh Punjab, Pakistan. Tôi đã ở đây vào tháng 4 năm
2000 khi tiến hành phân tích mức chi tiêu xã hội của tỉnh Punjab với tư cách nhân
viên của WB. Ba phần tư ngân sách của chính quyền tỉnh Punjab đều được lấy từ ngân

sách trung ương, nơi đang mang khoản nợ chiếm 94% GDP và có những khoản chi

tiêu khổng lồ cho các chương trình vũ khí hạt nhân hoặc dự án xây dựng đường cao
tốc xuyên quốc gia mà không ai sử dụng.

Chính quyền trung ương do vậy thắt chặt tất cả các khoản chi tiêu không thuộc phạm
vi quan tâm của mình, như các lĩnh vực phi quân sự hoặc không có tác dụng phô

trương thanh thế, ví dụ như cấp ngân sách cho tỉnh Punjab. Thiếu những kinh nghiệm
làm việc với Pakistan, ngoài những số liệu thống kê kinh hoàng trong báo cáo mà tôi

đã trình bày trước WB, tôi cảm thấy mình như một người bất lực giúp đỡ kẻ tàn phế.
“Sức sống” như tràn ngập khắp Lahore. Giao thông là một dòng dài dằng dặc các xe

bò, xe đạp chở hai hoặc ba người, người đi bộ trong lòng đường, xe gắn máy loại nhỏ
chở từ hai đến năm người (thường có những đứa trẻ đứng bám vào tay lái), ô tô, xe

hai bánh kéo tay, xe tải, xe lam, tắc xi, máy kéo kéo theo các toa hàng, những chiếc xe
buýt sơn sặc sỡ với những hành khách phải đu theo hai bên thành xe, tất cả các

phương tiện chạy tới chạy lui với vận tốc tối đa. Mọi người tụ họp ở các chợ trong
thành phố, trên những con đường, hay khu phố chất hẹp đến độ trông các đám đông

như đang nuốt chửng chiếc xe ô tô. Mọi người mua, bán, ăn uống, nấu nướng. Mỗi
con phố, mỗi đoạn đường đều san sát các cửa hàng, mỗi cửa hàng đều chật ních người

mua bán. Đây quả là một nền kinh tế tư nhân hết sức năng động.
Pháo đài cổ ở Lahore là cả một câu chuyện lịch sử dài và thú vị. Lahore lần lượt bị

người Hindu, người Muglahs, người Shiks, người Anh rồi người Pakistan đánh chiếm.

Tôi ngưỡng mộ vẻ đẹp của nhà thờ Hồi giáo và lòng sùng đạo của những con chiên
nơi đây.
Tôi được mời dự một đám cưới tại Lahore. Nghi lễ trước đám cưới – mehndi, giống

như cánh cửa mở vào một thế giới khác. Sân sau của ngôi nhà được lát toàn bộ bằng

278