Page 275 - Truy Tìm Căn Nguyên Tăng Trường

tầng lớp trung lưu trước khi một tầng lớp trung lưu mới được hình thành. Milanovic
đã miêu tả “sự trống rỗng” của tầng lớp trung lưu cũ. Hơn nữa, sự tồn tại của các dân

tộc thiểu số có quy mô lớn tại những nhà nước mới này làm phức tạp thêm quá trình
hướng tới sự nhất trí trong công cuộc tăng trưởng.

Chúng ta cũng có thể dự đoán sự thất bại trong công cuộc công nghiệp hóa dù có điều

kiện thuận lợi ban đầu ở những xã hội thiếu vắng sự nhất trí của tầng lớp trung lưu
như Rome cổ đại, triều Minh tại Trung Quốc (1368-1644), và đế chế Mughal tại Ấn
Độ (1526-1707). Người La Mã rất có khả năng về các dự án kỹ thuật như đường sá,

nhưng điều này chỉ phục vụ lợi ích của quý tộc và quân đội; nên nhớ rằng 1/3 dân số

La Mã là nô lệ. Triều Minh dành 200 năm để nâng cấp Vạn Lý Trường Thành. Người
Mughal cho chúng ta Taj Majal, nhưng lại nhằm phục vụ quý tộc. Điều này cũng

giống như việc sử dụng ngân sách nhà nước vào các đài kỷ niệm cho nhóm trên trong
nhiều nền kinh tế hiện đại thiếu vắng sự thống nhất của tầng lớp trung lưu – ví dụ như

cố tổng thống của Bờ Biển Ngà xây cất một nhà thờ lớn nhất thế giới tại quê hương
ông, ở Yamassoukro.

Các đế chế thời đại tiền công nghiệp thường chuyên chế và ít đầu tư vào con người
ngoài các tầng lớp quý tộc, những người thường có dân tộc khác hẳn so với đa số.

Người ta thường lầm tưởng rằng các xã hội tiền công nghiệp thường công bằng hơn
các xã hội công nghiệp. Đây là cơ sở cho giả thuyết Kuznets nổi tiếng rằng bất bình

đẳng trầm trọng hơn trong giai đoạn đầu nhưng sau đó sẽ được cải thiện cùng với quá
trình công nghiệp hoá. Một quan sát sơ qua về các xã hội tiền công nghiệp gợi ý điều

ngược lại, và quả thực có những bằng chứng gần đây cho thấy rằng bất bình đẳng dần
giảm trong quá trình công nghiệp. Nhìn rộng hơn, Marx có một nhận định nổi tiếng

rằng cuộc cách mạng công nghiệp bắt đầu khi cách mạng xã hội bãi bỏ chế độ nô lệ,
chế độ phong kiến, và các hệ thống đẳng cấp vững chắc, tạo ra một tầng lớp vô sản

trung lưu lần đầu tiên trong lịch sử. Những vùng có chế độ nô lệ và phong kiến còn
sót lại lâu hơn sẽ công nghiệp hóa muộn hơn. Tại một số vùng lạc hậu của các nước

đang phát triển, như Chiapas, Mexico, và các vùng nông thôn ở Pakistan, và bang

Bihar, Ấn Độ, hình thức phong kiến vẫn còn tồn tại đến ngày nay.
Kết luận
Tôi và Manny đi thăm viện Bảo tàng Ai Cập tại Cairo. Chúng tôi sững sờ trước ngôi

mộ của vua Tut – tác phẩm nghệ thuật bằng vàng tinh xảo có tuổi đời 3.000 năm.

275