Page 272 - Truy Tìm Căn Nguyên Tăng Trường
P. 272
Ấy thế mà, các nhà kinh tế chưa có một lời nào để đề nghị một số dàn xếp thể chế
nhằm tạo ra động cơ thúc đẩy chính phủ theo đuổi các chính sách tốt hơn.
Một biện pháp, phù hợp nhất với các nước đang phải đánh vật với lạm phát cao, là
tính độc lập của ngân hàng trung ương. Hãy nhớ lại rằng một cuộc chiến tranh tiêu
hao giữa các nhóm lợi ích sẽ kéo dài lạm phát cao. Một ngân hàng trung ương không
thuộc một nhóm nào có thể đương đầu với sức ép từ nhóm lợi ích mong muốn có
thêm tín dụng gây ra lạm phát. Một ngân hàng trung ương độc lập có khả năng chia sẻ
gánh nặng ổn định hóa giữa các nhóm lợi ích.
Những luật lệ hạn chế tín dụng cho chính phủ và hình thành một ban thống đốc độc
lập là một cách để phát triển tính độc lập của ngân hàng trung ương. Một cách xác lập
khác, thực dụng hơn là việc quy định nhiệm kỳ của thống đốc ngân hàng trung ương.
Việc rút ngắn thời gian đương nhiệm của thống đốc hàm ý một phạm vi ngắn ngủi cho
phép vị thống đốc đó đương đầu với chính phủ. Quả thực các nhà nghiên cứu cho thấy
rằng các ngân hàng trung ương độc lập thường đi kèm với lạm phát thấp hơn và tăng
trưởng cao hơn. Kết quả phụ thuộc vào định nghĩa pháp lý về tính độc lập để tạo điều
kiện cho các nền kinh tế cộng sản cũ và các nền kinh tế công nghiệp và về một định
nghĩa thực tiễn cho các nước đang phát triển.
Một cơ quan quyền lực quyết định ngân sách có thể giải quyết được vấn đề dầu
chung, điều dẫn đến thâm hụt và nợ chính phủ cao. Có một ông bộ trưởng tài chính
mạnh mẽ quyết định quy mô ngân sách sẽ làm đoản mạch quá trình mà mỗi nhóm lợi
ích gọi một bữa trưa xa xỉ gây thiệt hại cho các nhóm khác. Quá trình quyết định ngân
sách cũng quan trọng ở đây. Cách dàn xếp tốt nhất là có một người thừa hành quyết
định trước toàn bộ ngân sách và sau đó Quốc hội, với tư cách là đại diện cho các
nhóm lợi ích, quyết định các thành phần thu chi.
Các thể chế tốt
Nhìn tổng thể hơn, các ràng buộc mang tính thể chế hạ thấp khả năng các nhóm lợi
ích, dựa trên nền tảng đẳng cấp hay dân tộc, vắt sữa từ con bò công một cách vô tội
vạ.
Các thể chế tốt, theo Sổ tay hướng dẫn đánh giá rủi ro quốc tế, sẽ trực tiếp làm giảm
sự phân cực giữa các phe phái. Những quốc gia đa dạng dân tộc với các thể chế tốt có
xu hướng thoát khỏi bạo lực, nghèo đói và sự phân phối lại bất bình thường gắn liền
với sự đa dạng dân tộc. Dân chủ cũng giúp trung hoà các mâu thuẫn dân tộc; các nền
272