Page 55 - Trang Phục Việt Nam

đến trang phục của các quan, nhưng do điều kiện khó khăn của đất nước
nên chỉ mới biểu thị một số hình thức: phàm quan võ từ thượng tướng
tước trí tự (có ba bậc: thượng trí tự, đại trí tự, trí tự) và tước trước phục
hầu trở lên: văn từ chức nhập nội, (đại) hành khiển, và quan phục hầu trở
lên đều cho mặc áo lụa màu đỏ.
Đến thời Lê Thái Tông cho chức giáo thụ ở Quốc Tử Giám và giáo chức
các lộ, huyện được đội mũ cao sơn (trước kia đội mũ thái cổ).
Không cho phép con trai, con gái các đại thần và các quan văn, quan võ
mặc màu huyền, màu vàng, còn màu vàng xanh thì không cấm.
Cho các quan võ đội mũ cao sơn như quan văn (trước kia quan võ đội
mũ chiết xung). Thời gian này, nhân ngày Kế Thiên thánh tiết, sau khi vua
yết thái miếu, về đan trì, vua mặc áo cổn, đội mũ miện, các quan mặc triều
phục làm lễ dâng biểu chúc mừng, mở đầu cho lệ đội mũ mặc triều phục
từ đó về sau.
Trong hệ thống trang phục quân đội, có thấy nói đến loại nón làm bằng
da, hơn ba trăm năm sau thời Tây Sơn còn dùng.
Đời vua Lê Thánh Tông định màu phẩm phục cho các quan võ: từ nhất
phẩm đến tam phẩm cho mặc áo màu hồng; tứ, ngũ phẩm màu lục. Ngoài
[39]
ra đều mặc áo màu xanh. Quy định chỉ có thân quân mới được dùng
[40]
nón thủy ma và nón sơn đỏ.
Năm Hồng Đức thứ 2, ban mẫu họa đồ về hoa dạng của bổ tử: văn vẽ
loài cầm, võ vẽ loài thú; nếu chức tước là công, hầu, bá, phò mã, và quan
[41]
đường thượng ở Ngự sử đài đều vẽ một con; quan văn võ hàng chính
phẩm vẽ hai con, hàng tòng phẩm vẽ một con. Các chi tiết mây, núi, nước,
hoa, cây, tùy ý chế tác. Các sắc xanh, vàng, đỏ, trắng, kim, biếc, lục tùy
nghi thêu thùa, không nhất thiết phải thêu vàng gấm cả, có thể dùng kim
tuyến cũng được. (Tuy nhiên, không thấy sử sách nêu tên những loài cầm,
loài thú cụ thể trên bổ tử của các chức phẩm trong thời gian này).
Định kiểu thường triều phục cho các quan văn võ phải mặc áo cổ tròn
trong một số ngày nhất định như từ biệt hay ra mắt…