Page 84 - Tín Ngưỡng Cư Dân Ven Biển Quảng Nam
P. 84
TÍN NGƯỠNG Cư DÂN VEN BIỀN QUẢNG NAM - ĐÀ NẴNG
là các vị thần Biển hiển linh phù hộ cho Đại Việt thắng
giặc bằng đường nước, như: Đông Hải đại vương, Nam
Hải đại vương, c ả hai vị đại vương này đều được tôn làm
Thành hoàng, thờ nhiều ở tỉnh Nam Định, Hà Đông,
Hưng Yên [45, tr.176-182].
Có lẽ, một trong những nguyên nhân dẫn đến sự biến
đổi biểu tưỢng tín ngưỡng thò cá của người Việt Bắc Bộ, là sự
tác động của Nho giáo và ảnh hưởng của tư tưởng NTio gia.
Thời điểm có thể bắt đầu từ thế kỷ XV, khi Nho giáo, với tư
cách là một hệ tư tưởng, chiếm địa vị cao nhất ở Việt Nam.
Trong hệ thống cấu trúc đẳng cấp của xã hội bấy giò, hai
đẳng cấp đóng vai trò quan trọng là "nhất sĩ nhì nông", trong
đó, nguồn gốc của phần lớn các nhà sĩ đều từ nông dân, qua
khoa cử mà gia nhập tầng lớp sĩ. Sự phấn đấu để thay đổi
phận vị chắc có cả sự cổ vũ của hình ảnh cá chép là Thánh Dí
/ Lý Ngư - biểu tượng của khát vọng vượt qua các kỳ thi của
Nho sT^’\ Thực tế từ các di tích ở miền Bắc cho thấy, cá chép /
Lý Ngư là một hình ảnh quen thuộc, thể hiện nhiều trong
hội hoạ và kiến trúc, xuất hiện ngay từ thòi nhà Lý. Thòi
này, Nho học mới bắt đầu dựng nền nhưng đã có một vài di
tích có tượng con cá mà đầu đã hoá ra rồng [47, tr.330j.
Với người dân trồng lúa, cá chép mang tư cách của
một tín ngưỡng vì được coi là một linh vật báo hiệu điềm
lành, là biểu tượng của nguồn nước đem lại mùa màng bội
thu. Vậy là cả nhà nông và nhà Nho đều công nhận giá trị
- B 4 -
