Page 82 - Tín Ngưỡng Cư Dân Ven Biển Quảng Nam
P. 82
TÍN NGƯỠNG Cư DÂN VEN BIỂN QUẢNG NAM - ĐÀ NẪNG
cá (rất có thể đó là cá voi) mọc lên dọc ven biển từ Bần Yên
Nhân xuông Hải Phòng [144, tr.46].
Như vậy, tục thờ cá / thò cá voi của người Việt và
người Nam Đảo (cũng là tổ tiên của người Chăm) đã mang
tính thống nhất, mà sự phổ biến là biểu hiện. Trên các
không gian văn hoá cổ từ thòi sơ sử, có thể tín ngưỡng thồ
cá của hai cộng đồng đã hoà kết vào nhau, tạo nên tính
thông nhất (và thống nhất là do tương đồng). Từ cái nền
chung, thống nhất đó, theo dòng lịch sử, thờ cá đã có
những biến đổi, tạo thành những biến thể khác nhau. Nói
khác đi, tục thờ cá / cá voi đã diễn ra ở mỗi vùng đất theo
những khuynh hướng khác nhau, có liên hệ hoặc bị quy
định bởi bối cảnh môi sinh, mà rõ nhất là từ thời phong
kiến tự chủ.
ở châu thổ Bắc Bộ, khi người Việt trở lại với sông
Hồng và lựa chọn nông nghiệp làm sinh nghiệp chủ yếu,
thì sự giao tiếp với biển đã diễn ra theo khuynh hướng lấn
biển lấy đất trồng lúa, trồng cói, và cũng để gìn giữ âm
phần (phúc ấm Tổ tiên). Ý thức bám chặt vào đồng đất đã
làm con người từng bước chủ động "xa rừng nhạt biển", vả
lại, Nhà nước phong kiến Đại Việt, trải các triều Lý, Trần,
Lê, cũng không mấy quan tâm đến biển ở phương diện
kinh tế. Biển và thần Cá dần nhạt nhoà trong tâm thức cư
dân, bởi sự thế chỗ của thần Nông Việt - vị thần được hình
thành trên cơ sở kết hỢp tín ngưỡng thần Lúa / Mẹ Lúa
- a z -
