Page 189 - Tâm Lý Và Sinh Lý

Chúng ta không vội trả lòi thẳng
vào câu hỏi mà trước tiên hãy xem i-Thần kinh giao cảm
xét hệ thống thần kinh thực vật vô
cùng tinh vi trong co thể ngưòi. Thì
ra trong cơ thể chúng ta có một hệ
thống thần kinh thực vật chuyên
môn trông coi công việc của các cơ
quan nội tạng, sự tiết dịch của các
tuyến, sự lưu thông của máu, sự bài
tiết nước tiểu... Hệ thống thần kinh thực vật chủ yếu do hai loại thần
kinh giao cảm và phó giao cảm tạo thành. Khi bộ phận thần kinh giao
cảm ra lệnh, tim đập nhanh hon, phế quản co lại, các cơ dạ dày, ruột,
bóng đái co thắt. Chức năng của hai bộ phận thần kúah đó trái ngược
nhau. Đây là hai hệ thống thần kinh phối họp vói nhau, đối lập nhau,
nhưng lại chế ước lẫn nhau. Do sự phối họp ăn ý của hai hệ thống thần
kinh giao cảm và phó giao cảm, nhiều hoạt động sinh lý trong cơ thể
phối họp nhịp nhàng và thống nhất.
Ngay như sự thay đổi cảm xúc của con ngưòi cũng liên quan tói hệ
thần kiiah giao cảm hoặc phó giao cảm. Khi tình cảm con ngưòi kích
động, túìh hưng phấn của hệ thần kinh giao cảm đưọc tăng cường, vì thế
khi con người xúc động, tim đập nhanh hơn, huyết áp lên, tay chân và
mồ hôi, thở hổn hển. Ngược lại, khi con ngưòi chán ngán, từửì hưng
phấn của hệ thần kúih phó giao cảm được tăng cường, vì thế họ trầm
lặng, tim đập chậm lại, huyết áp tụt, thở cũng chậm lại.
Bây giờ chúng ta có thể xem xét mối quan hệ giữa nước mắt và cảm
xúc. Sinh lý học hiện đại cho hay, nước mắt do tuyến lệ trong hốc mắt
tiết ra, nhưng chỉ huy tuyến lệ lại là thần kinh giao cảm nằm ở cổ cùng
những sọi thần kinh phó giao cảm trong thần kinh mặt. Điều này cho
thấy rằng tuyến lệ hoạt động dưói sự chỉ huy phối họp giữa thần kinh
giao cảm và phó giao cảm. Thần kinh phó giao cảm làm tiết nước mắt,
còn thần kinh giao cảm có tác dụng co bóp những mạch máu ở tuyến lệ,
tuy cũng góp sức vào việc tiết nước mắt, nhưng số lượng rất ít. Như vậy
ta thấy rằng, chỉ khi thần kinh giao cảm hưng phấn đặc biệt mạnh cũng
gây ra hiện tượng tiết một lượng nhỏ nước mắt. Như vậy vấn đề chẳng
đã rõ ràng rồi sao? Khi ngưòi ta đau khổ, tính hưng phấn của thần kinh
phó giao cảm tăng lên, làm tuyến lệ tiết ra nhiều nước mắt, ngưòi ta khóc

k 189 >