Page 186 - Tâm Lý Và Sinh Lý

vỏ não gồm nhiều lóp, đó là một "trung tâm chỉ huy" đồ sộ, do
khoảng 14 * 17 nghìn triệu ncrron cấu tạo nên. Những noTon này không
cùng một loại và rất khác nhau về hình dạng, độ lớn và chức phận.
Có những nơron cảm giác tiếp thu những luồng thần kinh do các cơ
quan truyền tói. Có những nơron vận động truyền luồng thần kinh đến
hệ cơ. Lại có rủìững nơron liên lạc các vùng của vỏ não vói nhau bằng tua
của chúng. Hiện nay ngưòi ta đã tìm thấy ở vỏ não gần 50 vùng khác
rữiau, mỗi vùng có một hình thù và một cách sắp đặt nơron riêng.
Dưới sự chỉ huy thống nhất của vỏ não, mọi hoạt động sinh lý của cơ
thể diễn ra ăn ý, nhịp nhàng, đồng thòi phối họp vói các bộ phận khác
của đại não, như tiểu não, não trung gian, trụ não và tuỷ sống, tạo nên
một hệ thống chỉ huy đa dạng và phức tạp. Ví dụ, các bộ phận khác của
đại não, ngoài vỏ não phụ trách còng tác hỗ trợ cho vỏ não: tiểu não
trông coi sự cân bằng của cơ thể và sự phối họp của các cơ; não trung
gian trông coi chức năng trao đổi nưóc và muối, điều hoà thân nhiệt, chỉ
huy việc ăn uống, điều khiển các cảm xúc và hoạt động của nội tạng... trụ
não phụ trách chức năng vận động của mạch máu, điều khiển nhịp hô
hấp, nhịp tim... tuỷ sống là đường dây liên lạc thần kinh chủ chốt, có
nhiệm vụ quản lý mọi cảm giác và mọi vận động của cơ thể, đồng thòi
quản lý cả chức năng bài tiết ở con người.
Như chúng ta đã biết, trong não và tuỷ sống có vô số đường dây
thần kinh, chúng tạo thành một mạng lưói truyền đạt thông tin. Ai cũng
rõ, muốn truyền điện phải có dây dẫn, dây dẫn thường làm bằng kim
loại đồng hoặc nhôm. Thế thì những đường dây thần kinli trong cơ thể
con ngưòi làm bằng gì? Làm bằng các nơron hay tế bào thần kinh. Mỗi
nơron được tạo thành bỏi một thân tế bào, phía trên có rất nhiều đuôi gai
toả ra thành một đám rối phức tạp, chuyên thu nhận thông tin, ngoài ra
còn có một cái "đuôi" dài, hay còn gọi là sọi trục nối vói thân tế bào, có
nhiệm vụ truyền thông tin. Thông tin sau khi được đuôi gai của một
nơron thu nhận sẽ được sợi trục truyền sang đuôi gai của một nơron tiếp
sau, và cứ tiếp tục như thế, từ nơron thần kinh này sang nơron thần kinh
khác, tưong tự như một cuộc chạy tiếp sức trên sân vận động không bao
giờ dứt và hoàn thành nhiệm vụ thông tấn truyền đạt thông tin.
Như thế là, vỏ não, vói tư cách là "bộ tư lệnh" tối cao, thông qua sự
trợ giúp của tuỷ sống và các bộ phận của đại não, đồng thòi thông qua sự
thông tin của vô số mạng lưới thần kinh, đã chỉ huy một cách toàn diện
hoạt động sống của cơ thể con ngưòi.

< 186 >