Page 32 - Quan Hệ Bang Giao Và Những Sứ Thần Tiêu Biểu

c^uan Ịìè /w/i^ t*ỉ«o và CÚC' s ứ tỉiần tièu lìièu... 33

Tông) ngự đến phủ Thanh Hóa bắt voi. Rồi sai sứ sang
phong vua nước Chiêm Thành”"'. Bên cạnh con đường
ngoại giao chính thống như vậy, các biểu hiện khác của
phương thức này như quy phụ cũng được nhắc đến rất
nhiều trong chính sử. Kể từ sự kiện năm 1039, “mùa hạ,
tháng 4, con vua Chiêm Thành là Địa Bà Lạt, cùng Lạc
Thuấn, Sạ Đẩu, Sa Kế, A Thát Lạt sang quy phụ nước ta”‘^'.
Đến cuối triều Lý, tới 4 lần phía Chămpa có người sang quy
phụ, và có lần lên đến hơn trăm người.

Thời Trần (1225 - 1400) là một giai đoạn đặc biệt trong
quan hệ giừa Đại Việt và Chămpa, nửa đầu thì hữu hảo, ấm
áp; nửa sau thì nguội lạnh và liên tục chiến tranh. Hoàn
cảnh ngoại giao vào đầu thời Trần có chính sách đối ngoại
khôn khéo với Chămpa ở phương Nam, xây dựng lực lượng
lo đối phó với Trung Hoa ở phương Bắc. Đặc biệt, sau 3 lần
kháng chiến chống Nguyên Mông thắng lợi, uy thế của Đại
Việt tăng lên gấp bội. Cũng chính trong cuộc chiến với kẻ
thù chung hùng mạnh như vậy, Đại Việt và Chămpa đã phải
bắt tay nhau để cùng đối phó. Đây cũng là một trong những
lý do cơ bản để mối bang giao trở nên nồng ấm giữa hai
quốc gia. Và đỉnh cao của sự hữu hảo này chính là cuộc hôn
nhân của Chế Mân với Huyền Trân công chúa. Từ 1225 đến
trước khi xảy ra các cuộc đụng độ vào khoảng những năm 50
thế kỷ XIV, sử chép có tới 21 sự kiện liên quan đến hoạt
động ngoại giao, trong đó 16 sự kiện người Chiêm Thành
sang triều cống‘% 3 sự kiện liên quan đến việc người Chiêm
quy phụ, số còn lại nói về cuộc hôn nhân giừa Huyền Trân

( 1) (21 ỉ)ạ i i iệl sir ký loàn thư. tập 1. sdd. 298. 215.
(-11 Ni>ii\(?n riiị PlnrcTiiii Chi. O iian hệ ỊỊÌữa Dại ìlệ l với Chămpa thời Irá n
(thế ky x m - M V ). l ạp chí Xghiẽn cứu Dỏng Xam .-í. số 8-2007. tr.37-
44.