Page 196 - Quan Hệ Bang Giao Và Những Sứ Thần Tiêu Biểu

c^uan Ịìc haiiịị ^iao tHì các sir lỉiầiì ỉicii hièu... 197

Đạt Quan đời Nguyên tả thành Angkor). Còn như Đô thành
nước lôi, thì cùng một chế với thành quách xưa nay. Vả
chăng, chín cửa thành Kinh sư (Bắc Kinh) và những dinh
thự sáu bộ và các Tự, các Viện đều bởi quan thái giám nước
tôi tên Nguyễn An xây nên đời Vĩnh Lạc. Việc ấy được chép
trong sách Hoàng Minh thông kỷ. Nhân tiện xin trình”.
Chu nói: “Quý quốc có nhiều người tài nghệ như thế,
mà tôi nghe rằng hiện nay, các trị sở tại trấn, phủ, huyện
đều không có thành quách, là tại sao?”
Lê Quý Đôn đáp: “Sách Hán chí chép: Giao Chỉ có hơn
60 thành. Gần đây, trong khoảng triều Minh cai trị, cũng
đắp hơn 20 thành. Không phải rằng nước tôi không biết giữ
nếp cũ, nhưng ban đầu, khi quốc triều (Lê) mới lập, đả san
bằng hết. Chỉ ở trấn thị, đắp luỹ đất mà thôi. Tôi trộm nghĩ
rằng đó bởi có thâm ý...”
Chu hỏi: “Tại sao ?”

Đáp: “Nước nhỏ lôi và nước lớn Ngài, sự thể không
giống nhau. Nay may được Thánh triều ôm ấp vỗ về, hai
nước thành một nhà, không phái trở lại lo nữa. Nhưng trong
buổi đầu triều Nguyên và triều Minh, bị tụi biên thần tham
công mà sinh sự với nước tôi. Chúng tôi sỢ bị đột nhập. Nếu
tụ nhau ở trong một thành, ngồi để chịu vây đánh, thì chẳng
là kế hay. Dân chúng là lính, làng mạc là cùa. Nếu ở linh
tinh phân tán, thì muốn đánh cũng không chỗ nào mà đánh,
muốn cướp cũng không thấy đâu mà cướp. Trái lại, nhân
chỗ họ mà phá rối, đặt phục mà cản đường. Làm như vậy
mới có thể giừ nước”.
Những câu trá lời trên thật là lý thú. Một mặt, nhờ Lê Quý
Đôn nhắc lại, chúng ta đưỢc biết cái cửa Thiên An Môn cùng 8
cửa khác của thành Bắc Kinh là công trình của người nước ta,