Page 101 - Quan Hệ Bang Giao Và Những Sứ Thần Tiêu Biểu

102 T ũ 'iíUÌì VUH ĩ^íim - (ỉdl nước, con n\ỉướỉ’......................................

đoàn kết một lòng, không cốt ở chỗ đông, binh lính quý ở
chỗ tinh nhuệ không quý ở chỗ nhiều. Kẻ khéo thắng ớ chỗ
vô cùng mềm dẻo, chứ không phải ỷ mạnh lấn yếu, lấy đông
hiếp ít đâu”. Mục đích ngoại giao chính nghĩa dựa trên thực
lực đất nước của vương triều Tây Sơn là nhằm buộc nhà
Thanh phải đáp ứng yêu cầu và mục đích cúa ta là bãi bỏ
chiến tranh và phong vương (công nhận về ngoại giao) cho
Quang Trung - Nguyễn Huệ. Nhân danh Quang Trung,
Ngô Thì Nhậm chỉ rõ hành động bán nước của vua tôi Lê
Chiêu Thống và yêu cầu nhà Thanh trao trả bè lù bán nước
để xét xử; “Còn như mẹ con Duy Kỳ gây nên hiềm hấn, rồi
bỏ nước ngầm trốn, hoặc giả lại đến đất biên giới của
thượng quốc. Tôi mong Tôn đài điều tra rõ tâu lên rồi đưa
cho bản quốc lĩnh về xét xử cho hả lòng dân. Như thế mới là
trừ ác trừ tận gốc...”"'. Sau khi Nguyễn Huệ được phong
vương, Ngô Thì Nhậm còn chủ trương đưa vua “Quang
Trung giả” sang Yên Kinh triều cận vua Càn Long nhà
Thanh, một chuyến di mà “dọc đường người Thanh phải
phục dịch chuyển vận rất khó nhọc. Trong ngoài ai cũng
biết là giả dối, mà không ai dám nói”‘^'. Đó là một chuyến
bang giao chưa từng có trong lịch sử nước nhà mà theo lời
Phan Huy ích, một thành viên trong phái đoàn kể lại, thì
“từ trước đến giờ, người mình di sứ Trung Quốc chưa có lần
nào lạ lùng và vẻ vang như thế”.
Thứ ba là tư tưởng chiến lược ngoại giao mang tính chủ
động. Qua Batig giao háo thoại, có thể thấy, trên cơ sở phân
tích tình hình thực tế, Ngô Thì Nhậm đã thay mặt vua

Văn lún (clui biC‘n - 1974). Xgó Thì x/ìậm - Con người rà sự nghiệp.
l y Vãn hoá - I hôim tin llà râ> xuất b;in. tr.7l. Tạp chí Khoa học và
Công nghệ. Dại học DàNãnti. số I(.'Ì0).2009 103.
i2ì
Neô (iia \ãn phái (2001). Hoàng l.ê nhối thống chí. Sđd.. tr. 389.