Page 99 - Quan Hệ Bang Giao Và Những Sứ Thần Tiêu Biểu

100 r „ <át Jt ỉ^ii-l l^ani ' (ỉíìt nướí , con iiịỊirờt

mà tấm lòng kính thuận, sỢ trời thờ nước lớn không được
ích gì?... Cúi mong đại nhân, noi theo mệnh lớn, miền cho
nước tôi về việc đúc dâng người vàng, còn như lễ lué cống
phương vật, dám xin theo y như lệ”“\ Và rồi, trước thực lực
cũng như sức mạnh ngoại giao chính nghĩa cúa Tây Sơn,
Càn Long, vị vua kiêu dũng cùa nhà Thanh, không những
phải quyết định dinh chi việc dộng binh trả thù, liếp nhận
sứ thần của Việt Nam mà còn buộc phải ra lệnh bãi bỏ lệ
cống người vàng, với lời phê rằng, “việc triều trước bắt cống
người vàng là đáng khinh bỉ”.
Với Bang giao hảo thoại, qua ngọn bút sắc bén, vừa đanh
thép, kiên quyết nêu cao chính nghĩa, vừa khéo léo, mềm
mỏng, hỢp lình hỢp lý, Ngô Thì Nhậm dâ thể hiện xuất sắc
thiẽn tài chính trị của Quang Trung là “khéo lời lẽ mới dẹp
nổi việc binh đao, khi mà nhà Thanh “bị la đánh thua, nhịn
thì thẹn, báo thù thì khỏ”'"'. Vị quân sư số một cda Quang
Trung, dáng dưỢc xếp vào hàng nhân vật diiPng ngay sau
Nguyễn Trải trong lịch sứ ngoại giao cúa nước Việt, dáng
được liệt vào những người “viết thư tháo hịch tài giỏi hơn
hết một thời”. Qua Bang giao háo thoại của Ngô 'I hi Nhậm,
tư tưởng ngoại giao lỏi lạc cúa thời Táy Sơn dã dược hiém
hiẹn rực rỡ. Có thê khái quát tư tưởng ngoại giao cùa vương
triều Tây Sơn qua Bang giao hao thoại cùa Ngỏ riii Nhậm
như sau;
riiứ nhất là tư tưởng chù dộng tiến còng ngoại giao.
Sau chiến thắng dại pha quân '1'hanh, ớ dất rrung Quốc,
thấy rỏn Sĩ Nghị thua Iiận lất tá chạy về, nhân tinh, dân

' \ lmi I hi Nhặm (2001 ). /Yic Phtiiii I. clui bicn: M;ii (,)udc 1 icn. I ruĩiL
lủm imhiõn ciru quốc học. N \b \ ãn học. ư..ì49.
' \C') ( ìiii \ăn phái (2001 ). /líhiiìỊ: Li' Iilhil ihồiỊo chi.