Page 43 - Phong Tục Thờ Cúng Của Người Việt

thấu hiểu khi Thích Ca giơ đóa sen lên trước đông đủ tăng đoàn.

- Lớp thứ tư: Tượng Tuyết Sơn mô tả quá trình bảy năm tu khổ hạnh không tìm
được chân lý của Đức Thích Ca trong núi Hymalaya. Tạo hình tượng khắc khổ, đầu
nhô lên hình sọ, mắt trũng sâu, chân tay gầy guộc, hiện rõ các đốt xương. Với
tượng này có thể thấy rõ trình độ giải phẫu cơ thể người của cha ông khá vững
vàng. Các nếp quần áo đổ dồn xuống dưới, như tăng vẻ tiểu tụy của tượng, nhưng
vẫn nhận thấy sự suy tư thanh thản trong ánh mắt xa xăm và toàn thân tĩnh tại, ung
dung như ông già người Việt ngồi hóng mát. Tượng này ỏ chùa Tây Phương khá
thành công, chất liệu gỗ phủ sơn, tiêu bản của tượng còn có ở chùa Thầy, chùa
Trăm Gian.

- Lớp thứ năm: Bộ tượng Di Lặc tam tôn, tuy có mô hình nhất Phật nhị Bồ tát
nhưng ở mỗi chùa lại có sự khác nhau, ở chùa Tây Phương, bộ tượng này có niên
đại thời Tây Sơn với Phật Di lặc ngồi giữa, hai bên là Đại Diệu Tường Bồ tát và
Pháp Hoa Lâm Bồ tát. ở một số chùa khác thì hai bên là Đại Hạnh Phổ Hiển Bổ tát
và Văn Thù Sư Lợi Bồ tát, khi thì trong hình tướng nữ, cưỡi mãnh thú, khi thì trong
hình tướng tăng nhân như ỏ chùa Hòe Nhai, khi là hai vị Bồ tát cẩm hoa sen hay
pháp khí như ỏ chùa Bà Đá.

- Lớp thứ sáu: Tòa cửu Long ở giữa, bên trái là Đế Thiên. Indra - Ngọc hoàng:
vua của cõi trời sắc giới, cõi có hình tướng và bên phải là Đế Thích. Brama: Vua
của cõi trời dục giới, cõi không còn hình tướng nhưng vẫn còn dục vọng, ham
muốn. Tòa Cửu Long được xây dựng theo tích Thích Ca sơ sinh một trong bốn tích
quan trọng trong đời Phật đản sinh, xuất gia, thành đạo và viên tịch. Trung tâm là
Thái tử Tất Đạt Đa đản sinh trong hình dạng chú bé mũm mĩm nhưng vẻ mặt
nghiêm trang, tay chỉ lên trời, tay chỉ xuống đất. Xung quanh có chín con rồng liên
kết tạo thành một hình khum, hướng phía mặt ra ngoài, mô tả các tầng trời, trên đó
có các vị Phật ngồi kết già, các vị Bồ tát, Kim Cương Hộ pháp, các nhạc sĩ thiên
thần... Cũng có khi đài cửu Long được điêu khắc theo chủ đề là bốn sự kiện quan
trọng của Phật Thích Ca như ở chùa Vĩnh Nghiêm.

Tượng Nam Tào, Bắc Đẩu: Phía trước tòa cửu Long còn có tượng Nam Tào mũ
đỏ, quần áo đỏ, mặt đỏ, Bắc Đẩu có mũ đen, quần áo đen, mặt đen. Sự xuất hiện
hai vị tinh quân này trên Phật điện là do tư duy dân gian. Có chùa thờ đủ bốn vị phù
trỢ tòa Cửu Long như chùa Mía, chùa Tây Phương, có chùa chỉ có hai vị vua trời
như chùa Bối Khê. Bốn vị này có nơi được thay bằng tượng tứ Bồ tát như ỏ chùa
Bút Tháp, tạo hình tướng nữ trong dáng đứng, ở chùa Mía, tứ Bồ tát đứng ỏ hai bên
Phật điện, phía gian ngoài, ở chùa Dâu, tứ Bồ tát đứng trong gian thờ Đức Pháp
Vân, Pháp Vũ.

Tượng Thập điện Diêm vương: Hai bên Phật điện còn có tượng Thập điện Diêm
vương cai quản mười cửa điện. Tạo hình các vị này theo lối Hoàng đế, mũ Bình

45