Page 224 - Phong Tục Thờ Cúng Của Người Việt

không được dùng lời lõ lỗ mãng công kích lẫn nhau, không lấy thù riêng và gây gổ
và rượu trà say sưa, la lối to tiếng làm mất thể chất trong Vạn. Trước đây, những
người vào vạn thì ghe thuyền của mình được treo 1 dấư hiệu riêng để người trong
vạn biết mà cứu giúp khi gặp nạn ngoài biển hoặc khi vào của gặp rủi ro. Người
trong cùng 1 vạn khi thấy người khác bị rủi ro ở ngoài biển hoặc trong cửa mà
không cứu giúp sẽ bị hội đồng trị sự xử trừ theo điều lệ. Một số nội dung điều lệ
Vạn tóm tắt như trên được coi là “Luật bất thành văn”, những hương ước được đúc
kết từ trong cuộc sống và lao động tồn tại lâu đời ở các vùng biển Bình Thuận bất
cứ ngư dân nào cũng chấp hành 1 cách tự nguyện, mãi đến năm 1975 những điều
lệ được coi là “Luật bất thành văn” nói trên mới bị mất đi.

5. NGHI LỄ ĐÁM TANG CÁ ÔNG VOI

Theo phong tục người dân đi biển miền Trung thì tục thờ cúng vốn có, truyền
thống tôn trọng cá ông, xem như một phúc thần cho cư dân vùng biển. Cho nên khi
bắt gặp cá ông voi chết, họ cử hành nghi lễ đám tang rất trọng thể. Cá ông voi
chết, dân chài gọi là ông lụy hoặc bà lụy, tùy theo cá đực hay cá cái. Gió nổi lên chỉ
để đưa cá vào đất liển. Bắt gặp cá ông voi chết, người thấy xác cá ông đầu tiên có
nhiệm vụ kéo cá vào bờ biển đề tổ chức lễ an táng. Bấy giờ họ trỏ thành người con
trai trưởng của cá ông.

Nếu cá Ông nhỏ chết, dân chài gọi là thai sẩy và gọi là ngài để tỏ lòng tôn
kính. Người ta cố gắng đưa xác cá vào trong thuyền để chèo vào bờ. Đến bờ,
thuyền vẫn giữ nguyên xác cá ông ỏ giữa thuyền, dân chài lấy giấy tiền, loại giấy
có in đổng tiền để đốt trong các nghi lễ cúng tế, giấy trắng để bọc toàn thân cá
ông, thêm hai cái chốt ở mỗi bên thân cá để giữ tư thế cân bằng. Phía trên đầu cá,
người ta thắp nhiều cây đèn sáp và hương.

Những dân chài khác lo dựng một ngôi nhà chòi bên cạnh nhà con trai trưởng
của ngài để thỉnh cá ông voi đến đặt ỏ đó. Người ta không để cá ông nằm trong
thuyền hoặc trong nhà bất cứ một ngư dân nào, ngoại trừ nhà của người đã trông
thấy xác cá ông đầu tiên và kéo ông vào bờ. Ngư dân tin rằng, cá ông như cha mẹ
cần có vinh dự dược cử hành lễ tang trong nhà của người con trưỏng. Chính người
con trưởng phải tổ chức tang lễ và dẫn đầu đám ma, quyết định mọi việc.

Các ngư dân khác chỉ có mặt ỏ đó để sẵn sàng giúp đỡ họ và hưỏng các ơn
huệ sẽ do thần linh ban phát mãi mãi.
Trong khi các ngư phủ làm nhà chòi để thình cá ông thì những viên chức lãnh

đạo của hai làng chài viết giấy báo tang gửi đi các làng chài lân cận để thông báo
ngày giờ, địa điểm, tham dự lễ đám tang cá ông “lụy”.

Cuộc lễ chuẩn bị đám tang diễn ra trong nhà người con trai trưỏng của cá ông,

226