Page 186 - Phong Tục Thờ Cúng Của Người Việt

Tục thờ cây

Sử thi Đẻ đất đẻ nước của dân tộc Mường (gần gũi với người Việt) bảo rằng
cây si sinh ra giống người.

Tín ngưỡng này cho rằng cây cỏ đểu có linh hồn. Từng đã có câu ngạn ngữ;
“Thần cây đa, ma cây gạo”, ở Hổ Tây có truyền thuyết kể rằng xưa hồ là một rừng
lim. Gỗ lim cứng như sắt nên thần rừng lim này gọi tên là Thiết Lâm. Thần Thiết
Lâm được thờ ở một số nơi như đình Hàng vải (phố Hàng vải), đình Tân Khai (phố
Hàng Gà).

Phố Hàng Bông có đền cây đa Cô Quyền một thời cũng là nơi thờ tự sầm uất.
Ngoài ra ở thôn Phúc Lâm nay là khu vực phố Gầm cầu và cuối Yên Phụ có thờ
Mộc Thị. Mộc thì rõ là cây rồi. Thị có phải là tiếng nôm gọi cây thị, kiểu như cây thị
trong truyện Tấm cám không. Chỉ biết là đình Phúc Lâm 128 Yên Phụ vốn có tên là
đình Gốc Cây Thị.

Tục thờ Núi
Đến với Thăng Long thẩn núi được người ta nghĩ tới đẩu tiên là Sơn Tinh, chủ
núi Tản Viên - Ba Vì. Dãy núi này với ba ngọn núi sừng sững ỏ đỉnh tây châu thổ
Sông Hồng được tôn vinh là các tổ sơn. Sau này dân chúng đã nhân cách hóa
thành ba anh em con chú con bác là Nguyễn Tuấn, Nguyễn Sùng và Nguyễn Hiển
và gọi chung là Tam vị thánh Tản: Tản Viên, Cao Sơn, Quý Minh. Tản Viên con ông
bác, Cao Sơn, Quý Minh là hai anh em ruột con ông chủ. Trong thực tế, chung
quanh núi Ba Vì có tới 95 điểm thờ Tản Viên (Sơn Tinh) và hầu hết nơi thờ tự đều
đặt ba bài vị.

Theo thuật phong thủy, Thăng Long vẫn coi Ba Vì là tổ sơn của mình. Thăng
Long gối đầu vào Ba Vì, Ba Vì là bình phong che chở cho Thăng Long. Song vì
khoảng cách quá xa nên những nơi thờ thánh vị thánh Tản không nhiều.

Giữa phố Hàng Gai, số nhà 44 là đình của phường Đông Hà cũ, thờ Quý Minh.
Làng Kim Liên quận Đống Đa thờ Cao Sơn. Làng Đông Thành nay là phố Hàng vải
thờ Tản Viên... cả thành phố chỉ khoảng sáu bảy đền như vậy.

Tục thờ nước

Ông tổ dân Việt là Lạc Long Quân, tức Rồng thần, cũng có nghĩa là một thủy
thần. Năm mươi con theo mẹ lên núi trấn giữ chỗ cao trở thành sơn thần, năm mươi
con theo cha xuống biển trấn giữ đầu sòng cuối biển trỏ thành thủy thần. Khi nào
có sự biến thì đến giúp nhau, đánh đuổi ngoại xâm, tiêu trừ tai họa.

Với tư tưỏng như thế nên Thủy thần đă có một vị trí quan trọng trong thần tích
Việt Nam. Đặc biệt Thăng Long là thành phố kẹp giữa các sông và ao hồ như sông
Hống, sông Tô, sông Kim Ngưu, ngòi Ngọc Hà, ngòi Bích Câu, hồ Tây, hổ Trúc

18h