Page 130 - Phong Tục Thờ Cúng Của Người Việt

người nghèo gánh một gánh nước đến các gia đình giàu có lân cận và chúc họ “Lộc
phúc dồi dào”. Những người này được thưỏng tiền rất hậu. Nhiều người không tin
tục xông nhà nhưng cũng phải dè dặt, chưa dám đến nhà ai sớm, sỢ trong năm mới
gia đình người ta xảy ra chuyện gì không hay đổ tại mình “Nặng vía”. Chính vì vậy,
đáng lẽ sáng mùng một đông vui lại hóa ít khách, trừ những nhà đã tự xông nhà, vì
tục xông nhà chỉ tính người đầu tiên đến nhà, từ người thứ hai trỏ đi không tính.

- Sau giao thừa có tục mừng tuổi chúc Tết:
Trước hết con cháu mừng tuổi ông bà, cha mẹ. ông bà cha mẹ cùng chuẩn bị
một ít tiền để mừng tuổi cho con cháu trong nhà và con cháu hàng xóm láng giềng,
bạn bè thân thích. Lời chúc có ca có kệ hẳn hoi nhưng xem người ta thích nhất điều
gì thì chúc điểu đó, chúc sức khỏe là phổ biến nhất. Chú ý tránh phạm tên húy gia
tiên, tránh nhắc tới lỗi lầm sai phạm cũ, xưng hô hỢp với lứa tuổi và quan hệ thân
thuộc. Chục Tết nhưng người trong năm cũ gặp rủi ro tai họa thì động viên nhau
"Của đi thay người”, “Tai qua nạn khỏi”, nghĩa là ngay trong cái họa cũng tìm thấy
cái phúc, hướng về sự tốt lành. Kể cả đối với người phạm tội vẫn với thái độ nhẹ
nhàng, khoan dung. Nhưng, nhìn chung trong những ngày đầu năm, người ta kiêng
không nói tới điều rủi ro hoặc xấu xa.

Quanh năm làm ăn vất vả, ít có điều kiện qua lại thăm hỏi nhau, nhân ngày Tết
đến chúc mừng nhau, gắn bó tình cảm thật là đậm đà ý vị: hoặc điếu thuốc miếng
trầu, hoặc chén trà ly rượu, chẳng tốn kém là bao. Hiềm một nỗi, nhiều người còn
quá câu nệ, công thức rườm rà, không chủ động được kế hoạch. Nhiều vùng nông
thôn, hễ đến chúc Tết nhau nhất thiết phải nâng ly rượu, nếm vài món thức ăn gì đó
chủ mời vui lòng, năm mới từ chối sợ bị giông cả năm.

- Quà Tết, lễ Tết:

Bình thường qua lại hỏi thăm nhau có khi cũng có quà, biểu lộ mối ân tình,
nhưng phong tục ta đi lễ Tết vẫn có ý nghĩa hơn, đặc biệt là đi trước Tết càng quý.
Loại trừ động cơ hối lộ quan trên để cẩu danh cầu lợi thì việc biếu quà Tết, tỏ ân
nghĩa tình cảm là điều đáng quý. Học trò Tết thầy giáo, bệnh nhân Tết thầy thuốc,
con rể Tết bố mẹ vợ... Quà biếu, quà Tết đó không đánh giá theo giá thị trường.
Nhưng cũng không nên gò bó, câu nệ sẽ hạn chế tình cảm: Không có quà, ngại
không dám đến. Dân tộc ta tuy nghèo nhưng vẫn trọng nghĩa tình, “Lời chào cao
hơn mâm cỗ”.

- Lễ mừng thọ:

ở các nước Tây Âu thường mừng thọ vào dịp kỷ niệm ngày sinh, ở ta ngày xưa
ít ai nhớ chính xác ngày sinh tháng đẻ nên vào dịp đầu xuân thường tổ chức mừng
thọ lục tuần, thấp tuần, cửu tuần... tính theo tuổi mụ. Ngày Tết, ngày Xuân cũng là
dịp mọi người đang rảnh rỗi, con cháu tụ tập đông vui.

132