Page 121 - Phong Tục Thờ Cúng Của Người Việt

vô thường. Trong việc siêu thăng cẩn phải chú ý ba điều: trai giới, thành khẩn và
tuyển trạch.
Bắc cầu giải oan

Lễ cúng những vong hồn vất vưởng, không nơi nương tựa hoặc những người
chết do tại nạn bất ngờ. Lễ này nhằm dẫn độ linh hồn từ nơi lâm nạn về nương nhờ
cửa Phật. Riêng đối với những người chết đuối, lễ bắc cầu giải oan rất được chú
trọng, và cái gọi là “lễ bắc cầu" ở đây có phần thực tế của nó. Một lễ nghi trọng thể
được cử hành, với 11 hạng mục đồ thờ sau đây:

1. Đặt 2 bàn thờ. Một bàn thờ Hà Bá, Âm phủ để dẫn hồn sứ giả và chư thần
đặt trong một long đình, với 2 chiếc mũ; mũ trắng là mũ Hà Bá; mũ vàng là mũ Âm
phủ và một thông điệp cho sứ giả ngũ đạo tướng quân và đương cảnh thổ địa yêu
cầu các vị tiếp dẫn vong hổn vào thần phan. Một bàn thờ vong linh nạn nhân, đặt
trên một bàn gỗ, có ảnh hay bài vị nạn nhân, 1 đĩa đặt 2 đồng tiền để xin âm
dương. Hai bàn thờ này có bày thêm các đổ lễ thông thường khác.

2. Một gương chiếu, đặt trên 1 tấm ván nhỏ, kê trên đòn tay long đình, gương
dùng để khai quang.

3. Một cây kim tích tượng, là cây gậy làm bằng gỗ tượng trưng cho dấu hiệu
của đức Địa tạng vương Bồ Tát, Bồ Tát dùng cây gậy này làm rung chuyển cõi âm,
phá khóa ngục để cứu vong hồn khỏi bị đày ải, nhằm giúp vong linh đi đến đất
Phật.

4. Một thần phan (cây phan thần), làm bằng giấy hình chữ nhật, trên đầu có
dấu ấn nhà Phật, tức là chữ úm, chia làm 3 phần theo chiều dài, phần giữa ghi tên
họ, nghề nghiệp nạn nhân, phần bên phải ghi ngày tháng năm sinh, phần còn lại
ghi ngày mất. Phía dưới thần phải chứa các chỗ trống ghi tên 3 vị thần trông coi thể
theo thứ tự từ trái sang phải: Bành Cư, Bành Kiêu, Bành Chất. Dưới thần Bành Cư
có câu chú: Tam hồn câu chí (ba hồn đều tới). Dưới thần Bành Chất có câu chú:
Thất phách câu lai (bảy vía cũng lại), nếu người chết là đàn bà thì câu chú là Cữu
phách câu lai (chín vía cũng đến). Thần phan buộc vào cành tre. Khi hồn nạn nhân
được giải oan bắc cầu sẽ nhập vào cành phan dưới sự che chở của Bồ Tát được
tượng trưng bỏi cây kim tích tượng.

5. Một hình nhân, làm bằng đồ mã dùng để thế mạng cho nạn nhân, trên ngực
hình nhân có hàng chữ: Hình nhân nhất tương thế mệnh X quý công húy Y (hình
nhân dùng để thế mạng cho ông X húy là Y). Sau buổi lễ, hình nhân được ném
xuống sông.

6. Một cầu vải, được gọi là cầu hồn bắc từ sông lên nhưng chưa chạm tới mặt
nước, đến tấm ván đặt gương khai quang, cầu vải có 6 xà ngang bằng que tre.

7. Một chiếc thang bằng dọc lá chuối, bắc vào cầu hồn, nơi xà ngang cuối cùng
123