Page 112 - Phong Tục Thờ Cúng Của Người Việt
P. 112
17. TẬP TỤC CÚNG LỄ TRONG LỄ TRỪ PHỤC (ĐÀM TẾ)
Sau hai năm khi người quá cố mất người ta chọn một ngày tốt trong vòng 3
tháng dư ai để làm lễ trừ phục.
Trừ phục gồm 3 lễ;
- Lễ sửa mộ: Đắp sửa mộ thành mộ tròn.
- Lễ đàm tế: cất khăn tang. Hủy đốt các thứ thuộc phần lễ tang, rước linh vị
vào bàn thờ chính. Bỏ bàn thờ tang. Thu cất các bức trướng, câu đối viếng.
- Lễ rước linh vị vào chính điện và yết cáo tổ tiên: Chép sẵn linh vị mới, phủ
giấy hay vải đỏ, khi đàm tế ỏ bàn thờ tang xong thì đốt linh vị cũ cùng với băng đen
phủ quanh khung ảnh và văn tế. Sau đó rước linh vị, bát hương và chân dung (nếu
có) đưa lên bàn thờ chính, đặt ở hàng dưới.
Trường hỢp nhà con thứ không thờ gia tiên bậc cao hơn thì vẫn để nguyên bàn
thờ như cũ, không phải chuyển bàn thờ mà chỉ cần yết cáo gia thần và yết cáo tổ ở
nhà thờ tổ.
18. TỤC ĐỐT MÃ CHO NGƯỜI ĐÃ KHUẤT
Tục đốt mã có nguồn gốc từ Trung hoa. Vào thuỏ xa xưa, khi có người thân quá
cố, người ta chia đồ dùng để họ "mang theo" về cõi âm, đến ngày kỵ còn dùng đồ
bạch ngọc để cũng tế; sau đó thay bạch ngọc bằng tiển cho đỡ tốn. Nhưng tiền sau
khi cũng bỏ đi cũng phí phạm, vì vậy người ta thay tiền kim bại bằng tiền giấy và
vàng giấy thay cho các thỏi vàng thật, ổ nước ta từ lâu đã có tục đốt vàng mã, tùy
theo các tuần cúng, lễ tiết và quan niệm của gia chủ mà mua, sắm vàng mã tương
ứng.
Ngày Rằm tháng Bảy đầu tiên sau Tiểu tường, làm lễ đốt mã cho vong. Nếu
chết trước ngày Rằm tháng Bảy thì chưa đến Tiểu tường đã đốt mã vào ngày Trung
nguyên năm ấy; thành ra hai mã. Mã đầu là mã biếu, dâng cho thần linh để chia
cho các vong hồn khác; mã đốt kỳ sau mới thực để cho người chết. Nhiều nơi có
tục đốt mã ngày giỗ đầu và ngày giỗ hết, không đốt ngày Trung nguyên
Đồ mã làm bằng giấy, giống hệt những đồ dùng hằng ngày như áo, quần,
khăn, yếm, giấy, dép, ô, nón, chăn, gối, rương, tráp, điếu, hộp trầu, ống nhổ, nồi,
niêu, mâm; bát... thậm chí cả con mèo, con chó, con ngựa, con trâu. Có nhà mua
sắm hình nhân làm người hầu hạ. Giàu có làm những ngôi nhà bằng giấy dài rộng
với đủ cả tủ trà sập khảm, trường kỷ bàn độc, nhà xay giã... : những năm gần đây
người ta đặt thợ mã làm những chiếc xe máy, xe ô tô, xe đạp, tiền vàng... để đốt
cho người chết dùng, bỏi họ quan niệm "trần sao âm vậy" (?)
114
