Page 99 - Những Trạng Nguyên Đặc Biệt Trong Lịch Sử Việt Nam

100 T kiiiịị nguyên Jác lúêl...

S ự triều Trần, ông nội là Nguyễn Bính - Huấn đạo phủ
ứng Thiên, một người nổi uếng tài ba đức độ. Thân
sinh Trạng nguyên là Nguyễn Thời (Thì) Trung, một
nhà thơ khá nổi tiếng đầu tliời Lê, từng làm quan trong
triều, nổi tiếng thanh liêm đạo đức... Phu nhân Trạng
nguyên Nguyỗn Trực là bà Đỗ Thị Chừng - người làng
Nghĩa Bang, phủ Quốc Oai. Gia đình tuy làm quan
trong triều nhưng rất thanh bạch.
'rirơng truyền, do nhà nglièo, Nguyền Trực thiíờng
phải vừa chăn trâu vìía treo sách sừng trâu học, không
biết mỏi mệt. Nguyễn Trực tư bé đã nổi ưếng tliần đồng.
Mười tuổi đã đọc tliông viết Uiạo Hán văn. Mười hai tuổi
chỉ ham Uiích việc học.

Năm Thiệu Bình thứ nhất (1434), ở tuổi 17,
Nguyễn Trực dự kỳ thi Hương và đỗ đầu (Giải nguyên).
Năm Nhâm Tuất niên hiệu Đại Bảo thứ ba (1442), 25
tuổi, dự thi Đình, đỗ Đệ nhất giáp Tiến sĩ cập đệ đệ
nhất danh (Trạng nguyên), ông được nhà vua ban sắc
“Quốc Tử Giám Thi thư” và thưởng Á Liệt Khanh, đứng
đầu trong 33 vị Tiến sĩ cùng khoa - cuộc thi do đích
thân vua ra đề và chấm. Đcn nay, bài thi Đìn<^. của
Nguyễn Trực dưỢc đánh giá là một trong những bài thi
Đình hay nhất...

Lần đầu tiên trong lịch sử nước ta, vua Lê ban mũ
áo Trạng nguyên vinh quy về làng. Tên tuổi Nguyễn
Trực về sau được đứng đầu trong bia Tiến sĩ đầu tiên
(số 1) ở Văn Miếu Quốc Tử Giám (Hà Nội).

Năm 1442, cha ông qua đời, Nguyền Trực phải về
chịu tang. Năm Giáp Tý niên hiệu Thái Hòa (1444)
dưới triều Lê Nhân Tông, được nhà vua ban chức