Page 102 - Những Trạng Nguyên Đặc Biệt Trong Lịch Sử Việt Nam

... trong lich sử V iit N a m 103

đưỢc bình thơ văn của Lê Thánh Tòng trước khi có hội
Tao Đàn, đủ biết nhà vua quý trọng ông đặc biệt như
thế nào!

Tác phẩm của Nguyễn Trực có; sư Liêu tập, Ngu
nhàn tập, Kinh nghĩa chư ưăn tán tập, Văn bia Mục
Lăng (soạn chung với Nguyễn Bá Ký, nay đã thất
truyền), một số bài thơ chép trong Toàn Việt thi lục,
bài phú thỉ Hội mang tên Xuân đài phú và bài văn
sách thi Đình (Đình đốt sách văn).
Tác phẩm của Nguyễn Trực còn lại tuy không
nhiều nhưng cũng tạm đủ để mường tiíỢng về hai góc
độ khác nhau trong cùng một con người: Nguyễn Trực
của thời trẻ trung hừng hực với những hoài bão phò
vua giúp nước, và Nguyễn Trực của tuổi xế chiều vứi
niềm nhung nhớ quê nhà, nhĩíng mong ước của một
con người đâ mỏi mệt trên đường chính trị, muốn hòa
mình trong khí thôn quê yên bình và dung dị.

Nguyễn Trực trưởng tliành khi nhà Lê đã hoàn
tliành cuộc “bình Ngô”, thời tối tăm của vận bĩ đả qua.
đất nước bước vào cuộc kiến tạo, mặc dù có những
khủng hoảng trong nội bộ, nhưng nhìn chung có thể
coi là thời thanh bình. Cũng như phần lớn kẻ sĩ đương
thời, Nguyễn Trực luôn ước mong một xã hội tốt đẹp
có vua sáng tôi hiền.
Trong Xuân đài phú (Bài phú đềii xuân), Nguyễn
Trực bày tỏ niềm vui mừng trước cảnh thanh bình của
đất nước, những mong ước về cuộc thịnh trị theo mô
hình của các vị cổ đế. Đài xuân - một biểu tượng tượng
trưng cho cảnh đất nước thanh bình, cũng là hình ảnh
tượng trưng cho đất nước ta giai đoạn đầu thời Lê.