Page 77 - Những Trạng Nguyên Đặc Biệt Trong Lịch Sử Việt Nam

78 liữiKị 1 'ran\ị nguyên ilãc lyiét...

- Những ngiíời chỉ quan tâm đến khía cạnh mỹ
cảm của cân chnyện. Họ không ngờ hoặc có ngờ Huyền
Quang nhưng không vì thế mà lên án Điểm Bích hoặc
Huyền Quang, trái lại họ còn dành nhiều cảm mến cho
nàng cung phi tài hoa đã nhiều đau khổ cuối cùng lại
phải chịu thân phận “vật hi sinh" để gỡ thế bí cho các
bậc "tối tlutợng”. Tiêu biểu cho nhóm này là Ninh Tốn,
nhà thơ, ông nghè triều Lê, sau làm đến Thượng thư
bộ Binh thời Tây Sơn. Trong bài Hoạ dề Hoa Yén Tử
của ông có hai câu thể hiện khá rõ quan điểm đó:
Câv xưa chẳng buồn vĩ nhà sư đã ra đi.
Chim rừng còn vĩ Bích phi mà hói
Ông còn viết riêng một bài viếng nàng với ông ít mơ
màng nuối tiếc;
Giai nhân vô lực nghiêng “không quốc”
Nước tình hiềm chi giải “sắc oan”?

Du khách bồi hồi tìm dấu ngọc,
Gió từ chẳng giữ chút hương tàn.
Nhà bác học Lẻ Quý Đòn tuy có nghiêm khắc hơn
song cũng có phần đồng cảm với Ninh Tốn:
Dắc đạo hẳn nên nêu Lục Tồ
Truvền danh âu chẳng hủ Nàng Ba
Hàn Than, Vô kỷ làm chi nhỉ,
Mà đề đòi chê mãi thế à?
[Nóí ưề việc Huyền Quang cho vàng Diểm Bích -
Bản dịch của Đỗ Văn Hỷ)

Quả đó là một nghi án nan giải, mặc dù trong lịch
sử văn học nước nhà, cho đến tận ngày nav, văn nhân