Page 76 - Những Trạng Nguyên Đặc Biệt Trong Lịch Sử Việt Nam

... trong lich sử V itt N a m 77

cười chê) nhưng theo Ngô Thì Sĩ. Tuyết Giang phu tử
mới làm đưỢc cái việc tước bớt những điều "nhũng uế”,
nói tới đức tính thanh cao của Huyền Quang chứ chưa
biên giải được một cách xác đáng “cái lẽ có hay không”
của câu chuyện. Vì thế Ngô Thì Sĩ tiếp tục làm Hành
giải (Bài hành giải tỏa nỗi oan cho Huyền Quang), ổng
cứ lấy lý mà suy “Nét thúy mày ngài là người được sủng
ái nhất trong cung, không lẽ vì một điều nghi ngờ mà
đem ra làm trò thử thách”, “Lẽ nào một người đã quen
nghiệp muối dưa, chay nhạt mà bỗng chốc lại đem cái
tai “hữu ngã” để làm nhơ nhớp thanh danh của mình?”
“Lẽ nào một người đả nguội lạnh cái chí công danh mà
bỗng chốc còn đem con mắt “vô nhân” để làm xiêu cái
phẩm hạnh của mình?". Lẽ nào những câu thơ thấm
đượm tinh thần siêu thoát: Nửa gian nhà đá lẫn máy,
áo lông một mảng tháng ngày cám cám - (Thạch
thất. Đỗ Văn Hỷ dịch) và Nỉ non tiếng dế vì ai nhỉ,
một mảnh lòng thiền đá lặng rồi (Sơn vũ) lại không
đủ làm chứng tích cho một nhân cách đạo cao đức
trọng? Cuối cùng thì Ngô Thì Sĩ kết luận: Cái khí
tượng núi rừng, mây ráng đâ thể hiện ra lời tliơ, con
người thanh đạm. giản dị cũng có thể hình dung mà
thấy được, đâu có cái chuyện thêu dệt không căn cứ
như sự ngoa truyền của đời?
- Những người tín câu chuyện "thử thách" là có
thực và Huyền Quang cũng không hẳn là bậc kiên tu.
Tiêu biểu cho nhóm này là tác giả Sơn cư tạp
thuật. Trong truyện sư chùa núi Yên Tử ông đã hfỢc
ghi cả hcii nguồn tư liệu: phụ lục ở truyện truyền kỳ (?)
và bềú ca về Huyền Quang theo “tục truyền”.