Page 179 - Những Trạng Nguyên Đặc Biệt Trong Lịch Sử Việt Nam

1 80 ĩ^lìừng Trang lìgiiyên Jãc lỉiêl...

Trạng nguyên của ữiều Mạc. cho ứiấy tên gọi Việt Nam
được dùng như một sự chủ ý. Bài thứ nhất gửi Trạng
nguyên, Thư Quốc công Nguyễn Tlũến, hai câu cuối
Nguyễn Bủili Kliiêm viết: Tiền trinh vĩ đại quân tu ký /
Thùy thị phương danh trọng Việt Nam (Tiền đề rộng lớn
ông nên glii nhớ, Ai sẽ là kẻ có ưếng tliơm được coi trọng
ở Việt Nam?). Bài tliứ hai gửi Trạng nguyên, Tô Khê
hầu Giáp Hải, hai câu cuối Nguyễn Bỉnh Khiêm cũng
viết: Tuệ tinh cộng ngưỡng quang mang tại / Tiền hậu
quang huy chiếu Việt Nam (Cùng ngửa trông ngôi sao
sáng ữên bầu trời, Trước sau soi ánh sáng rực rỡ vào
nước Việt Ncun). Các bài thơ trên còn được chép trong
tập thơ chữ Hán của ông là Bạch Ván am thi tập.

Người đời đánh giá
Nguyễn Bửứi Kliiêm là nhà văn hoá lớn, rứià thơ triết
lý, nhà hiền triết thông kim bác cổ, tàỉ danh lỗi lạc “tác
giả lớn của văn học thế kỷ XVI và của cả giai đoạn văn
học thế kỷ XVI, XVII và nửa đầu thế kỷ XVIII" (Từ điển
Văn học Việt Nam), ông đã để lại tập thơ chữ Nôm
“Bạch Vân Quốc ngữ thi tập” “có cả ngàn bài” theo lời
“Bài tựa" của chúih ông, và nliỉều bàl thơ chữ Hán. Thơ
vỄứi Nguyễn Bỉnh Kliiêm đề cập đến nhiều vấn đề hiện
thực xâ hội, là tiếng nói về đạo lý ở đời. Vũ Khâm Lân đã
khen “vãn chương của ttên sinh thường bộc lộ cái tấc dạ
ưu thời mẫn thế, không cần điêu luyện mà tự nhiên, giản
dị mà híu loát, thanli đạm mà ý vị, câu câu đều có ngụ ý
răn đời” “ý nghĩa thanh cao mà siêu thoát”, Phan Huy
Chú thì cho rằng đọc qua thơ ông, dù nghìn năm sau còn
tưởng như trăng trong, gió mát”.