Page 177 - Những Trạng Nguyên Đặc Biệt Trong Lịch Sử Việt Nam

178 ỉ^hững Trang ngiiỵín dác Liêt...

giúp các nhà Nguyễn, Mạc, Trịnh, Lê. Khi Nguyễn
Hoàng sỢ bị anh rể Trịnh Kiểm giết, ông khuyên nên
xln về phía Ncim với câu “Hoành Sơn nhất đái, vạn đại
dung thân” (có tài liệu viết là ”khả dĩ dung thân”) nghĩa
là “Một dải Hoành Sơn có thể dung thân lâu dài”.
Nguyễn Hoàng nghe theo và lập được nghiệp lớn,
truyền cho con cháu từ đất Thuận Hoá. Lúc nhà Mạc
sắp mất cũng sai người đến hỏi ông, ông khuyên vua
tôi nhà Mạc ”Cao Bằng tuy thiểu, khả diên số thể” (tức
Cao Bằng tuy nhỏ, nhưng có thể giữ được). Nhà Mạc
theo lời ông và giữ được đất Cao Bằng gần 80 nám
nữa. Đối với Lê - Trịnh, khi vua Lê Trung Tông chết
không có con nối, Trịnh Kiểm định thay ngôi nhà Lê
nhưng còn sỢ dư luận nên sai người đến hỏi ông. ông
nói với chú tiểu, nhưng thực ra là nói với bề tôi họ
Trịnh: “Giữ chùa thờ Phật thì ăn oản” (ý nói giữ là bề
tôi của các vua Lê thì lợi hơn). Trịnh Kiểm nghe theo,
sai người tìm người tôn thất nhà Lê thuộc chi Lê Trừ
(anh Lê Lợi) đưa lên ngôi, tức là vua Lê Anh Tông. Họ
Trịnh mượn tiếng thờ nhà Lê nhưng nắm thực quyền
điều hành chính sự, còn nhà Lê nhờ họ Trịnh lo đỡ
cho mọi chuyện chính sự, hai bên nương tựa lẫn nhau
tồn tại tới hơn 200 năm. Bởi thế còn có câu: “Lê tồn
Trịnh tại”.

Nguồn gốc tên gọi Việt Nam
Cho đến trước thế kỷ XIX (trước khi nhà Nguyễn
được thành lập), trong số các tác gia thời trung đại
của Việt Nam, Nguyễn Bỉnh Khiêm được xem là người
có mối liên hệ mật thiết nhất với héd chữ Việt Nam