Page 138 - Một Số Phong Tục Tập Quán

Jrai có thói quen giã gạo vào sáng sớm và giã vào
những đêm trăng. Những ngày bận lên nương gieo
hạt, trỉa bắp, thì ban đêm mới là thòi gian đâm
giã. Vì thế, tiếng chày thường vọng về đêm. Trong
đêm cao nguyên, tiếng chày không lẫn với tạp âm
nên vang vọng, điềm tĩnh đến lạ thường. Có chăng
chỉ có tiếng suối họa cùng, vắng tiếng chày là làng
đói. Tiếng chày là âm thanh no ấm. Tiếng chày là
niềm kiêu hãnh âm thầm của nhà này vối nhà
khác, làng này với làng khác. Một điều rất thú vị
là theo phong tục Jrai, với việc chê tác chày cối bao
giờ cũng là đàn ông còn sử dụng nó bao giò cũng là
người thuộc phái nữ. Đây là sự phân công lao động
từ bao đời, ai nấy nhất nhất tuân theo. Không biết
từ lúc nào, hình ảnh thiếu nữ Jrai nhịp nhàng
vung chày giã gạo bên CÔI gỗ đã trở thành biểu
tượng về con người và cuộc sông lao động cần cù,
thơ mộng nơi đây. Cối chày Jrai hóa thành mảnh
hồn làng. Tiếng chày, tiếng chày có bao điều kỳ
diệu. Nhiều khi nó đóng vai trò ông mai giúp cho
bao đôi trai gái nên vỢ nên chồng. Lũ con trai chưa
vợ nghe tiếng chày rất tinh. Họ nghe tiếng chày mà
biết người giã còn là thiếu nữ hay đã con đốhg, con
đàn. Tiếng chày của thiếu nữ âm thanh thường gọn,
nhịp nhanh đều, rắn rỏi và hình như còn có sức
quyến rũ khác nữa. Cũng rất có thể các cô gái Jrai
muốn qua tiếng chày gửi đi một thông điệp về tài
năng và đức siêng năng của mình đến với các chàng
trai. Còn các chàng trai cứ theo lời mách bảo của cái
tai mà tìm đến các nàng bên côi giã. Họ xin vào giã

137