Page 222 - Lý Thường Kiệt

LÝ THƯỜNG KIỆT

Ví như chúng có ý ngông cuồng tranh cương thổ ta, thì vừa qua khỏi Trường
Gian^^\ đã dậm lên đất ta. Chúng lấy ai dẫn đường? Lấy lương đâu ăn?
Quân giặc có bao nhiêu để tự vệ? Phải chia quân ra thủy lục, thì quân chắc
ít, khí chắc hết. Đó là lẽ thứ hai, mà chúng chưa dám động.
3) Giao Chỉ thu thuế nặng. Những nhà hạng vừa và hạng dưới mà mỗi
năm phải nộp đến trên trăm quan. Bốn phần mười thuế ấy nộp nhà chúa; còn
dư, các thủ lĩnh lấy. Thuế nặng đến nỗi dân phải xiết cả tài sản, vợ con, mà bù
không đủ số thiếu. Biên dân rất oán giận. Vừa rồi, quan quân đến đánh. Muốn
tỏ lòng thương những dân chúng tới hàng, ta đã treo các sắc bảng hứa tha cho
chúng năm năm thuế. Lòng chúng đều vui quy thuận. Giả sử Giao Chỉ trở lại
hiếp dỗ chúng, thì có ai theo? Đó là lẽ thứ ba, mà chúng chưa dám động.
Xét ba lẽ chúng không thể động, ta thấy rằng giặc bị thương di như thế,
mà sợ chúng lại phạm thiên uy, thì quá đáng. Trước đây, Địch Thanh bại
Nùng Trí Cao xong rồi rút quân liền, không cần phá sào huyệt nó. Thế mà
Trí Cao rồi cũng bị giết. Huống nay, Giao Chỉ đã không trông cậy vào láng
giềng nào, mà dân chúng đều oán. Thế cô như cây măng. Chỉ chờ thời bị
diệt" (TB 291/6b).
Tuy lời thư của Triệu Tiết ngoa và không đáp lại những câu hỏi của
Tống Thần Tông, nhưng nó tả cũng khá đúng thế lực và tâm tình tương đối
của hai bên Tống Lý, một năm sau khi giảng hòa. Thật vậy, tuy Lý giữ được

gần toàn binh lực ở đồng bằng, nhưng vây cánh ở thượng du hoàn toàn bị
tan rã. Họ Nùng, họ Vi*^' theo Tống đã đành. Mà họ Thân hình như cũng
điêu tàn. Trong sử Lý sau này, không thấy nói gì đến nữa. Trái lại, trong đời
Anh Tông, có Thân Lợi tự xưng là con Nhân Tông họp nhiều quân, chiếm
các đất Bắc Cạn, Thái Nguyên (1140, TT); không biết Lợi có họ hàng gì với
họ Thân ở động Giáp hay không (VSL chép tên ông Thân Lợi vào năm
1139). Còn Tống thì chán nản không muốn đánh nhau với quân ta nữa, tuy
rằng vẫn muốn giữ các mỏ vàng Quảng Nguyên.
Tống Thần Tông nghe lời Triệu Tiết, bèn "xá tội" cho vua Lý. Tống Lý
trở lại hòa thuận cùng nhau. Lý Thường Kiệt sẽ có cơ hội để ngoại giao đòi
lại những đất còn mất.

232