Page 136 - Lý Thường Kiệt
P. 136
LÝ THƯỜNG KIỆT
thêm rằng: Vương An Thạch lo, tỏ vẻ ra lời nói và sắc mặt, đến nỗi Vương
Thiều phải bảo: "ông ở đây còn lo như thế, huống chi kẻ ở ngoài biên
khích! Xin ông án trọng, để trấn tĩnh vật tình". (TB 273/lOa).
An Thạch lo sợ như vậy, là vì y để hoàn toàn hy vọng vào việc lập biên
công, để gây thanh thế cho mình ở trong triều và ngoài nước. Y lại rất tin
rằng thành Ung vững chắc. Khi biết Ung Châu bị vây, y đã lập tâm cho
Triệu Tiết đem đại quân, thừa hư đánh thẳng vào đất Lý (TB 276/2b). Đến
khi thấy mưu mình thất bại, y hoang mang, bối rối.
Ngày 24 tháng 5 năm Bính Thìn 1076, vua Tống Thần Tông phàn nàn
với An Thạch rằng: "Đời vua Chân Tông, lúc Lê Hoàn chết, có thể lấy được
Giao Chỉ; thế mà bỏ mất cơ hội". An Thạch nói: "Khi Nùng Thiện Mỹ nội
phụ (1074), Giao Chỉ không dám cố nài (VI/5). Bấy giờ Càn Đức mới lên
ngôi. Trong ngoài, dân chưa theo. Trong nước ai cũng sợ Trung Quốc tới
đánh... Nay có người buôn bán ở Giao Chỉ, nhân theo giặc tới Ung, rồi trốn
thoát. Đã gọi nó tới và hỏi rằng: "Ngày trước Giao Chỉ vào cướp có 6 vạn
người, mà trong đó nhiều đàn bà, con gái, ông già, kẻ ốm, có phải thế
không?" Kẻ kia trả lời: "Nhà có sáu người thì năm người đi theo quân, còn
một người nữa không đi được, nên ở lại". Xem vậy, cả nước Giao Chỉ đã vào
cướp. Trong nước chúng đã không còn ai. Ta bỏ mất cơ hội, thật là đáng
tiếc!". (K. Vi, DL 28-6-1076; TB 276/13b).
Trên đây là một chứng, tỏ rằng An Thạch và vua Tống lăm le muốn
thừa cơ lấy nước ta. Sau đây còn có một chứng khác, tỏ rõ rằng An Thạch
trước khi Ung Châu mất, muốn thừa hư đánh úp nước ta, và sau khi ấy, lại
bối rối và hối hận. Ngày mồng 6 tháng 6, vua Tống và An Thạch cãi nhau về
việc dùng người đi phủ dụ các khê động đã theo ta, lúc quân ta tới Tả
Giang. Vương Thiều nói: "Trước, định cuối xuân đầu hạ đánh Giao Chỉ.
Sau, ty tuyên phủ lại đổi ý". Vua hỏi: "Sao lại thế?" An Thạch trả lời: "Tôi
khi trước thấy Giao Chỉ đánh Ung Châu chưa hạ được, trong nước chúng bỏ
không; nên tính có thể hành động chóng mà đánh úp ở hậu phương nó.
Làm như thế, thì ta không cần đánh quân nó đương cướp ở đất ta, mà
144
