Page 138 - Lý Thường Kiệt
P. 138

LÝ THƯỜNG KIỆT


          tươi nước Hạ.  Mà nếu  nuốt được Hạ,  thì ai dám quấy nhiễu Trung Quốc
          nữa". (Nhật lục, TB 276/2a, 2b và 3a).
              Mộng Vương An Thạch đã tan. Vương An Thạch hối cũng không kịp.
          Tuy y đã dự bị việc phục thù, nhưng dư luận xôn xao; các triều thần nhao
          nhao chỉ trích. Trong các thư tịch đời Tống còn lại, các danh nhân như Tư
          Mã  Quang,  Trình  Hạo,  Phương  Chính  Bình,...  còn  chép  một  vài  mẩu
          chuyện về việc xuất quân bất lợi của An Thạch. An Thạch hoàn toàn cô lập,
          trở nên chán nản. Không đợi kết quả của cuộc phát quân phục thù mà mình
          đã chủ mưu. An Thạch phải xin  từ chức. Ấy vào tháng 10 năm Bính Thìn

          (1076).
              Một  ảnh  hưởng bất  ngờ của  cuộc  thắng  trận  của  Lý Thường Kiệt là:
          không những nó  đánh  đổ  âm mưu xâm lược của Tống, không những nó
          đánh đổ kẻ chủ mưu cuộc xâm lược ấy, mà nó còn là cớ cuối cùng đánh đổ
          một cuộc cách mạng về tư tưởng, về chính trị, về kinh tế, vĩ đại nhất ở thế
          giới trong đời trung cổ.




          Chú thích:

             ' Theo sử ta, Lý Công uẩn là con vô thừa nhận. Bố nuôi là Lý Tự Khanh, cho nên lấy
          họ là  Lý.  TT còn chép chuyện hoang đường mẹ có  mang với  thần nhân.  Sự thật,  chắc
          rằng thuyết ấy là bịa đặt ra, hoặc để che đậy một gốc tích không được đẹp đẽ, hoặc để
          cho dân sự đương thời theo về. Sách VSL chép: khi lên ngôi, Lý Công uẩn phong bố làm
          Hiển Khánh vương, anh làm Vũ Uy vương, em làm Dực Thánh vương. Xem vậy, Công
          Uẩn biết cha là ai và có đủ họ hàng, chứ không phải là một đứa con vô thừa nhận. Tuy ta
          có thể nghĩ rằng bố đây là bố nuôi, nhưng VSL chép rõ những chữ: phụ, huynh, đệ.
             Vì  thế,  thuyết  nói  Công uẩn gốc  người  Mân có  thể  là  thật.  Vả  chăng nước  ta  bắc
          thuộc  trong  nghìn  năm,  người  Trung  Quốc  hoặc  sang  buôn  bán,  hoặc  sang  làm  việc
          quan, rồi sinh con cái ở đất ta rất nhiều. Cho nên Lý Công uẩn rất có thể là con cháu một
          người Mân. Tổ tiên sang nước ta lúc nào? Dựa vào sự họ Lý dấu gốc tích, tôi nghĩ rằng
          gốc ấy mới. Có lẽ bố Lý Công uẩn người Mân, còn chức vị quan trọng ở đó. Khi Tống lấy
          nước Mân (971), họ Lý chạy sang ta ẩn tích. Sau Công uẩn làm vua nước ta, không muốn
          nói mình là người Bắc; lại nhân muốn  tăng lòng dân  tin cậy, nên mới bịa ra  thuyết con
          thần. Không biết giả thuyết này đúng hay không. Một điều chắc chắn là đời Tống, người
          Tống đều nhận Lý gốc ở Mân; không những Từ Bá Tường nói mà thôi, mà sách M ộ n g  khê


                                            146
   133   134   135   136   137   138   139   140   141   142   143