Page 135 - Lý Thường Kiệt
P. 135

BẠI CHIÊM-PHÁ TỐNG


    trước hết cũng mất nhiều thì giờ để khôi phục và sắp đặt vùng ấy đã.  (TB
    275/12b và TB 276/19b).
        10.  Ảnh hưởng

        Trên đây,  tôi đã nhờ một ít chi tiết ghi trong các sách Tống,  để kể lại
    cuộc tấn công của Lý Thường Kiệt vào đất Tống.  Tự nhiên, sách Tống đã
    tìm mọi cách để giảm võ công ta, như nói có người Tống bày mưu kế hay
    chiến thuật. Nhưng thế cũng không che nổi sự thất bại lớn lao và chua cay
    của Tống. Ta hãy xem những ảnh hưởng của nó, sẽ hiểu rõ.
        Sau  khi  Tống bị  đại bại,  tại  triều  Tống,  vua  và  tể  thần  không ai  chịu
    nhận lỗi mình. Người này đổ lỗi cho người kia. An Thạch viết trong tư kỷ
    của mình rằng: "Vua sai Khỉ kinh chế kín việc Giao Chỉ, các đại thần không
    hay.  Phàm Khỉ tâu xin gì, vua cũng nghe"  (TB 244/3b). Thần Tông thì chối
    không hề sai Khi làm bậy;  tự tay viết chiếu kể tội Khỉ, có nói:  "Trước đây
    Thẩm Khỉ ở Quảng Tây nói dối là nhận được mật truyền của triều đình bảo
    soạn đánh  Giao Chỉ"  (TB 272/2a).  Người đương thời  cũng kết tội Khỉ như
    thế  ấy  (TB  272/2a),  và  nhiều  kẻ buộc  hẳn  lỗi  tại An  Thạch  tham  lập  công
    (Trần Quán, TB 244/4a).

        Sau ngày Khâm và Liêm mất, Lưu Di bị cách chức và Thạch Giám được
    bổ thay (tháng 12 năm Ất Mão 1075).
        Ngày mồng 9 tháng Giêng (B.  Da, DL 16-2-1076; TB 272J2à), vua Tống
    sai Thạch Giám và Chu Ồc xét tội Thẩm Khỉ và Lưu Di, tuy rằng trước đó
    vua có hạ chiếu kể tội hai viên coi Quế Châu ấy. (VI/ cth 3).
        Thất trận, An Thạch đổ hết tội cho các thuộc hạ.  Kỳ thật, ai cũng biết
    chính  y  là  chủ  mưu  và  hoàn  toàn  phải  mang  trách  nhiệm.  Sau  khi  nghe
    quân mình thua trận liên tiếp ở Quảng Tây, Vương An Thạch muốn bưng
    bít, kẻo sợ dư luận bài xích. Lúc được tin Ung Châu bị vây, An Thạch nói:
    "Thành Ung rất chắc, quyết là không phá nổi".  Vua cho là đúng.  Đến khi
    Ung Châu mất, vua muốn triệu hai ty trung thư và khu mật tới hội nghị ở

    các Thiên Chương. An Thạch can rằng: "Hội ở đó thì việc thất lợi này thành
    ra việc to. Bất nhược hội ở Đông Phủ". Tư Mã Quang (TTh 13) chép lời ấy và


                                      143
   130   131   132   133   134   135   136   137   138   139   140